ارتباطات

منظور از ارتباطات چيست ؟ در عصري كه هر لحظه اش در گرو تغييرات شگفت انگيز است ، ارتباطات حرف اول را مي زند . تحقيقات نشان مي دهد كه حدود 75درصد از اوقات روزانه ما به نحوي در تماس و ارتباط با ديگران مي گذرد . به همين دليل كيفيت زندگي هر كس بستگي به كيفيت ارتباطات او با ديگران دارد . براي مثال : همه ما در محيط كار فرصتهاي يكساني داريم اما تنهاكساني مسير پيشرفت و ترقي را به سرعت مي پيمايند و احترام ، اعتبار و مقام براي خويش كسب مي كنند كه قدرت بيان داشته باشند ، خود را بدرستي مطرح كنند و در شرايط مختلف و با افراد مختلف ، ارتباطي مناسب و مؤثر برقرار كنند . ارتباطات مجموعه اي از مهارتهاست . اما مهمترين آنها درك نقطه نظرهاي طرف مقابل و تفهيم نقطه نظر هاي خويش است . زبان تنها وسيله ارتباطي نيست و كاملترين آن هم نيست چرا كه پيامهاي انساني ، بخصوص آنهايي كه از احساسات و هيجانات و عواطف مايه مي گيرند ، چنان پيچيده اند كه هيچ كلامي گوياي آن نيست ، به همين دليل گاه يك نگاه ، لحن صدا يا يك حركت حاوي پيامي است كه از نهفته ترين درونيات فرد سرچشمه مي گيرد . مهارت در ايجاد رابطه مناسب با ديگران بر توانايي ها و اعتماد به نفس ما مي افزايد ، استعداد و دست آورد هايمان را مي نماياند و احترام و قدرداني ديگران را جلب مي كند. هر چه بهتر با ديگران رابطه برقرار كنيم. مسئوليت ها را بهتر به مرحله اجراء مي گذاريم و در نتيجه در حرفه خود موفق تر بوده و درآمد بيشتري را به خود اختصاص مي دهيم . ما بر آنيم تا توانايي برقراري ارتباط اثربخش و همچنين توانايي رسيدن به تفاهم با ديگران را بياموزيم . وقتي سخن از ارتباطات به ميان مي آيد معمولا صحبت كردن با يكديگر در ذهن انسان تداعي مي شود . اما ارتباطات چيزي بيش از صحبت كردن است . وقتي شما در كلاس درس به پرسش پاسخ ميدهيد وقتي تشويق مي شويد ، وقتي در مورد عقايد و افكار ديگران بحث مي كنيد، با كسي دست ميدهيد، در يك مصاحبه استخدامي شركت مي كنيد ، در يك جلسه گروهي شركت مي كنيد ، لباسي را انتخاب مي كنيد و يا به خريد يك خودرو اقدام مي كنيد در واقع شما ارتباط برقرار كرده ايد . به طور كلي دوستي ها ي پايدار و موفق ، روابط خانوادگي گرم و موفقيت هاي تحصيلي و شغلي به مهارتهاي ارتباطي شما بستگي دارد. در مجموع درك و توانايي بكارگيري ارتباطات ، از مهمترين مهارتهايي است كه افراد بايد بياموزند . زيرا ارتباط مناسب در موفقيت افراد در محل كار و اجتماع ، بسيار مؤثر است . توان برقراري ارتباط مؤثر ، غالبا ميزان شايستگي و احتمال موفقيت فرد را تعيين مي كند. بنابراين از آنجايي كه دائما با مردم در ارتباط مي باشيم بايد از روابط اجتماعي قوي برخوردار باشيم و توانايي برقراري ارتباط با مردم را داشته باشيم ، از انعطاف پذيري بسيار بالايي برخوردار باشيم چرا كه با افراد گوناگون با آداب و رسوم متفاوت در ارتباط مي باشيم . بطور خلاصه ارتباط عبارتست از عملي كه طي آن يك يا چند نفر به تبادل خبر ، اطلاع ، نقطه نظرها ، گرايش ها و تجربه خود مي پردازند . توانايي برقراري ارتباط مناسب ، قدرت شما را در تبادل نظرات افزايش مي دهد . شما در شغل و حرفه خود به موفقيتهاي بيشتري دست پيدا مي كنيد. همچنين جذب مشتري به مهارتهاي ارتباطي شما بستگي دارد . بنابراين زيربنا و شالوده موفقيت شما در امر رضايتمندي و جذب مشتري برقراري ارتباط مناسب است و اين اهميت ارتباطات و ارزش آنرا مي رساند . فناوری اطلاعات و ارتباطات چیست؟ در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمینه کامپیوتر و ارتباطات، تغییرات عمده ای را در عرصه های متفاوت حیات بشری به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوری استفاده نموده و کارنامه حیات بشری مملو از ابداع فناوری های اطلاعات و ارتباطات که از آنان به عنوان فناوریهای جدید و یا عالی، یاد می شود بیشترین تاثیر را در حیات بشری داشته اند. دنیای ارتباطات و تولید اطلاعات به سرعت در حال تغییر بوده و ما امروزه شاهد همگرایی آنان بیش از گذشته با یکدیگر بوده، بگونه‌ای که داده‌ها و اطلاعات بسرعت و در زمانی غیرقابل تصور به اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کنندگان قرار می‌گیرد. ICT یافناوری‌‌اطلاعات‌وارتباطات( Information & Communication Technology)، بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع بشری بگونه‌ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعه ای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقشی محوری و تعیین کننده است. گستره کاربرد و تاثیرات آن در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده جوامع بشری به یکی از مهمترین مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است اما در تعریف فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌توان گفت؛ فناوری عبارت است از گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد که با استفاده از ابزار رایانه‌ای و مخابرات صورت پذیرد. صرفنظر از تعاریف متنوع و دامنه وسیع کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخشهای مختلف زندگی بشری، دسترسی سریع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافیایی و فارغ از محدودیتهای زمانی محوری‌ترین دستاورد این فناوری است. می‌توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت کارآمد، به عنوان بخشی از ابزار مطرح سازی مشکلات جهانی بهره‌گرفت. ممکن است فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی به تنهایی گرسنه‌ها را سیر نکند، گرسنگی را ریشه کن نکند، یا مرگ و میر کودکان را نکاهد، اما عواملی بیش از پیش و با اهمیت هستند که رشد اقتصادی و برابری اجتماعی را به حرکت درمی‌آورند. فناوری اطلاعاتی و ارتباطی؛ تولید، تنوع و توزیع کارآمد محصولات کشاورزی را مقدور می‌سازد و امکان عرضه خدمات اولیه بهداشتی به افراد بسیار نیازمند مناطق محروم از تسهیلات بهداشتی را فراهم‌تر می‌سازد. همچنین به آموزگاران این امکان را می‌دهد که دانش خود را به دورافتاده‌ترین نقاط این سیاره برسانند. دسترسی به فناوری اطلاعات می‌تواند ایجاد شرکتهای کوچک و گروه بندی فقیرترین و دورافتاده‌ترین مناطق جهان را تقویت کند و به آنها کمک کند و بخش عمده بازارهای داخلی و جهانی را به هم پیوند دهد. فناوری اطلاعات امکان جهش زیر ساختهای فقیر را طوری فراهم ساخته که دوری از بازارها دیگر عامل زیان نیست و کانالهای توزیع ناکارآمد، دیگر از میان رفته و به گذشته‌ها متعلق می‌شوند. ▪ فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در بهبود حکومت گردانی برجای گذارد، می‌تواند به مردمی که دورافتاده، زبان بسته و غیر قابل بروز بوده‌اند صدایی بدهد که بتوانند صرف نظر از جنسیت و مکان زندگی خود سخن بگویند. با این اوصاف با پذیرش قدرت فراوان فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در بهبود و اعتلای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم، باید آن را محور تمام راهبردهای توسعه قرار دهیم. ▪ بر همین اساس نظریه‌هایی مانند ایجاد دولتهای الکترونیکی، شهرهای الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، و تجارت الکترونیکی مطرح گردید و ظرف چند سال اخیر در برخی از کشورها پیشرفتهای قابل توجهی نموده است. مزایای عملی شدن این نظریه‌ها استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات را به یک بحث جهانی و قابل توجه جوامع مختلف مبدل کرده که یکی از آنها، بحث ایجاد دولتهای الکترونیکی است. ● دولتهای الکترونیکی: کاربرد شبکه اینترنت توسط سازمانهای دولتی جهت ارایه خدمات و اطلاعات به مردم، شرکتها و سایر سازمانهای دولتی یکی از تعاریف دولت الکترونیکی است. متخصصان و کارشناسان، دولت الکترونیکی را سازمانی مجازی بدون ساختمان و دیوار توصیف می‌کنند که خدمات دولتی را بدون واسطه بصورت ۲۴ ساعته و هفت روز هفته به مشتریان ارایه می‌دهد. به عبارتی دولت الکترونیکی به مجموعه ارتباطات الکترونیکی میان دولت، شرکتها و شهروندان و کارکنان دولت که از طریق شبکه اینترنت برقرار می‌شود اطلاق می‌گردد. ▪ مزایای دولت الکترونیکی: از جمله مزایایی که برای دولت الکترونیکی برشمرده شده عبارت است از: ۱- افزایش اختیارات شهروندان از طریق دسترسی به اطلاعات و اداره موثرتر امور دولتی . ۲- بهبود ارتباطات میان سازمانهای دولتی با تجارت و صنعت و سایر سازمانهای دولتی . ۳- افزایش دقت و شفافیت در کارهای دولتی . ۴- رشد درآمدهای دولت و کاهش هزینه‌های آن . ۵- ارتقاء کارآیی سیستم‌های اقتصادی و ایجاد شفافیت برای جذب سرمایه‌گذاریهای خارجی و پشتیبانی در کشورهای در حال توسعه . ۶- ایجاد احساس بهتر در مشارکت اجتماعی و اصلاح تصمیم‌گیریها و پیاده‌سازی برنامه‌های توسعه. زمینه‌های کاربرد دولت الکترونیکی: دولت الکترونیکی دارای کاربردهای متفاوتی است که می‌توان آنها را در ۴ گروه زیر دسته‌بندی کرد: ارتباط دولت با شهروندان (از اطلاع رسانی به مردم تا پرداخت صورت حسابهایی مانند قبوض آب، برق، تلفن، و جریمه های ترافیکی از طریق شبکه اینترنتی را شامل می شود) ارتباط دولت با تجارت و صنعت(مانند صدور مجوز و گواهی نامه ها، انجام خرید و فروش کالا و خدمت از طریق اینترنت) ارتباط دولت با کارکنان(هدف ارایه اطلاعات به کارکنان دولتی با استفاده از شبکه های داخلی دولتی - اینترانت- اطلاعاتی مانند اطلاعات پرسنلی، مزایا، بازنسشتگی پرسنل و آخرین اخبار مربوط به فعالیت ها و درخواستهای سایر کارکنان انجام می گیرد) ارتباط دولت با دولت(ارتباط سازمانهای دولتی با یکدیگر از طریق شبکه های داخلی است) ▪ شهرهای الکترونیکی: در تعریف شهر الکترونیکی گفته شده: ارایه دسترسی الکترونیکی شهروندان به شهرداری و اماکن مختلف شهری به صورت شبانه روزی و هفت روز هفته به شیوه ای با ثبات، قابل اطمینان، امن و محرمانه شهر الکترونیکی نام دارد. با عملی شدن نظریه ایجاد شهرهای الکترونیکی شهروندان می‌توانند از طریق اینترنت هر زمان یا هر مکان به اطلاعات و یا خدمات آموزشی، تفریحی، تجاری، اداری و بهداشتی دسترسی پیدا کنند.▪مزایایشهرالکترونیکی: شهر الکترونیکی دارای شرح وسیعی از عملکردها، قابلیتها و مزایا می‌باشد که بصورت اختصار به موارد زیر می‌توان اشاره نمود: ۱- فراهم آوردن خدمات اینترنت با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان و بهبود زندگی مردم با افزایش آگاهی آنان از فرایندهای شهری و همچنین امکانات شهر و تسهیل انجام فعالیت های شهری. ۲- دسترسی ۲۴ ساعته مردم به خدمات شهری ۳- کاهش ترافیک شهری و به تبع آن کاهش آلودگی هوای شهر به دلیل کم شدن رفت و آمدها ۴- صرفه جویی در وقت و انرژی ۵- کاهش فساد اداری ▪ پروژه‌های شهرهای الکترونیکی در ایران : مدتی است در کشور ما نیز به این مهم توجه شده که در این زمینه می توان به پروژه‌های شهرهای الکترونیکی کیش و مشهد اشاره کرد. سند راهبردی شهر الکترونیکی مشهد در ۵۰۰ صفحه تنظیم و تحویل شهرداری آن شده است. این سند در راستای اهداف سند توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار دارد و از این جهت که زمینه اجرای عملیات شهر الکترونیکی مشهد را بر اساس اصول علمی جهان راهبردی می کند حائز اهمیت است. برای پیاده سازی اصولی طرح شهر الکترونیکی و هوشمند کیش به عنوان پایلوت کشور، از یک شرکت ایرلندی با تجربه برای تدوین طرح راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات کیش استفاده شده است. نمایندگان این شرکت تا پایان اردیبهشت ماه سال جاری (۱۳۸۳) در جزیره مستقر خواهند شد و فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. این شرکت ایرلندی تا شش ماه آینده طرحی بر اساس مطالعه و تحقیق و تحلیل از وضعیت جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی کیش ارایه خواهد کرد. ▪ آموزش الکترونیکی: آموزش الکترونیکی نوع جدید از آموزش و مبتنی بر فناوری است که در آن نیازی به حضور دانشجویان در کلاسهای برنامه ریزی شده نیست. به عبارتی این نوع آموزش استفاده از اینترنت برای یادگیری می باشد که از طریق ارتباطات اینترنتی و مرورگر در هر زمان و یا مکانی می توان به این مقصود دست یافت. مفاد آموزشی در آموزش الکترونیکی با آموزش سنتی متفاوت است، بطوری که در آموزش الکترونیکی ۴۰ تا ۵۰ درصد متن آموزشی از طریق استاد و بقیه درس از طریق همکاری و ارتباط مستمر دانشجویان تعیین و تدوین می‌شود. در برخی تعاریف آموزش الکترونیکی به سه دسته اصلی شامل: یادگیری شخصی، یادگیری جمعی و کلاسهای مجازی تقسیم شده است: ▪ یادگیری شخصی : در یادگیری شخصی، فرد رشته مورد علاقه خود را انتخاب و در اینترنت به جستجو و تحقیق در باره آن می‌پردازد. ▪ یادگیری جمعی: در یادگیری جمعی نیز سعی بر استفاده از ابزارهای مختلفی چون سالنهای تبادل نظر و گفتگوی اینترنتی است. دانشجویان به طور همزمان در اینترنت حضور یافته و در مورد موضوعات درسی و یا تمرینها و تحقیقات ارایه شده از طرف استاد به بحث و تبادل نظر می‌پردازند. ▪ کلاسهای مجازی: از کلاسهای مجازی به عنوان بهترین و موثرین شیوه آموزش الکترونیکی نام برده شده است. در این روش معلم و شاگرد تصویر یکدیگر را رویت و تبادل نظر می‌کنند. مزایای آموزش الکترونیکی: مزایای آموزش الکترونیکی با توجه به افزایش قابلیت‌های آن ارتقاء می‌یابد ولی بطور کلی می‌توان به اهم موارد آن اشاره کرد: ۱- پویایی دانشجویان در حین آموزش و ترغیب به امر پژوهش و در واقع ادغام امور آموزشی و پژوهشی در یکدیگر در حین فراگیری. ۲- حذف مشکل استاد محوری. ۳- حذف فاصله و بُعد مکان و قابل دسترس بودن اطلاعات تمامی رشته‌های علمی در حداقل زمان ممکن و در هر نقطه . ۴- عدم اختصاص مطالب آموزشی به قشر خاصی و امکان استفاده عموم افراد اعم از بیکار، شاغل و ... . ۵- صرفه جویی در زمان و هزینه. ۶- افزایش نیروی انسانی مجرب و همگام با فناوری روز. گفتنی است، در مقابل مزایای این روش یک ایراد نیز توسط بعضی کارشناسان مطرح شده، ارتباطات اجتماعی کمتر دانشجویان در حین تحصیل است. ▪ تجارت الکترونیکی: تجارت الکترونیکی به عنوان یکی از مباحث مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تاکید کارشناسان بوده و با سرعت در حال جایگزین شدن تجارت سنتی است و بسیاری از کشورها بهره‌مندی از آن را سرلوحه استراتژیهای بازرگانی خود قرار داده‌اند. خرید و فروش و تبادل هر گونه کالا، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه‌های رایانه‌ای یا انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی،‌‌ از تعاریفی است که برای تجارت الکترونیکی بیان شده است. در کل نظام داد و ستد الکترونیکی اولین مشخصه آن سرعت، دقت، صحت، کنترل آمار و ارقام و استفاده صحیح از فرمهای استاندارد مربوطه بسیار حائز اهمیت می‌باشد و برای تصحیح اشتباهات ثبتی فرصت کوتاه است. با این وجود کارشناسان معتقدند که به صرف وجود برخی خطرات نمی توان از کارایی بالا و دستاوردهای مهم اقتصادی تجارت الکترونیکی چشم پوشید و استفاده از آن را برای سود بردن از گردونه تجارت جهانی الزامی می دانند و معتقدند استفاده از این فناوری جدید نیازمند ایجاد بسترهای فکری و فرهنگی برای پذیرش آن از طرف جامعه، رفع موانع حقوقی و قانونی و تامین پیش نیازهای سخت افزاری و نرم افزاری است. ▪ مزایای تجارت الکترونیکی: گستره مزایای تجارت الکترونیکی روز به روز افزایش می‌یابد و هر سال سهم بیشتری از تجارت جهانی توسط تجارت الکترونیکی انجام می‌شود. از اهم مزایای تجارت الکترونیکی می‌توان موارد زیر را برشمرد: در خرید و فروش کالاها و ارایه خدمات فروش سهولت فراوانی وجود دارد. مشتری از قدرت انتخاب بالایی برخوردار می شود و می‌تواند به فروشگاههای مجازی زیادی سرزده کالای مورد نظر خود را انتخاب کند. بین ۲۱ تا ۷۰ درصد در هزینه های مختلف فعالیتهای تجاری از قبیل تهیه اسناد و فاکتورهای خرید و فروش صرفه جویی می‌شود. فواصل جغرافیایی حذف می‌شود لازم به ذکر است، به رغم مزایایی که تا کنون برای همگانی شدن تجارت الکترونیکی عنوان شده، خطراتی نیز در این شیوه داد و ستد نوین وجود دارد که دزدی الکترونیکی یکی از آنهاست، بگونه‌ای که رمزهای نقل و انتقال وجوه یا کالاها، شناخته شده و از حسابی به حساب دیگر منتقل شود. گرچه تدابیر مختلفی به کار رفته و کنترلهای متعددی در مراحل مختلف به عمل آمده تا در حد قابل قبولی نظام تجارت الکترونیکی اطمینان بخش باشد (حتی، برخی موسسات و شرکتهای بیمه‌ای اقدام به بیمه کردن خطرات دستبردهای رایانه‌ای کرده‌اند)، لهذا گهگاه گزارشهایی در خصوص بروز تخلفات، و سرقتهای الکترونیکی داده می‌شود که کارشناسان و متخصصین امور تجارت الکترونیکی با برپایی همایشهای بین‌المللی و نشستهای تخصصی درصدد بوده‌اند که با اعمال شیوه‌های نوین و اطمینان بخش مانند تمهید حصول اطمینان در امضاهای الکترونیکی و روشهای دیگر از بروز تخلفات جلوگیری به عمل آورند. - ارتباطاتیکفرآینداست. 2- ارتباطاتمی¬تواندخودآگاهیاناخودآگاهباشد. 3- آنچهکهدرارتباطاتردوبدلمی¬شود،پیاماست. 4- پیام¬هادرارتباطاتبهدودستهکلامیوغیرکلامیتقسیممی¬شوند. 5- درارتباطات،فردیادرموقعیتیکفرستندهپیاماستیاگیرندهپیامویاهردو. فرآیندارتباطات،می¬تواندکاملاًتصادفیباشد (ارتباطاتناگهانی) فرآیند ارتباطات، می¬تواند بیانگر احساسات باشد (ارتباطات عاطفی) فرآیند ارتباطات، می¬تواند بیانگر اهداف خاصی باشد (ارتباط بیانگر) سطوح برقراری ارتباط در فرآیند ارتباطات: مردم در سه سطح درون فردی، میان فردی و عمومی با یکدیگر ارتباط برقرار می¬کنند: 1- ارتباطاتدرونفردی: ارتباطباخود: پرورشافکار، تصمیم¬گیری، گوش دادن و خودنگری 2- ارتباطاتمیانفردی: ارتباطبادیگران: گفتوگو،مصاحبهومذاکره 3- ارتباطاتعمومی: ارتباطباگروه انواعارتباطاتعمومی: 1- ارتباطاتمستقیم: درایننوعارتباط،فردبهطورمستقیموچهرهبهچهرهپیامخودرامنتقل می¬کند. 2- ارتباطاتغیرمستقیم: درایننوعارتباط،فردبهطورغیرمستقیموازطریقکانالهاییچونرادیووتلویزیونپیامخودرامنتقلمی¬کند. ویژگیهایارتباطات: 1- ارتباطات،فرایندیپویااست: قابلتغییراست. 2- ارتباطات،فرآیندیپیوستهاست: غیرقابل ایستا است. 3- ارتباطات،فرآیندیبرگشتناپذیراست: غیرقابلجبراناست. 4- ارتباطات،فرآیندیتعاملیاست: چرخه¬ایازکنش¬هاوواکنش¬هااست. 5- ارتباطاتفرآیندیمحتوایی (زمینه¬ای) است: تجربهمدارودانشمحوراست. فرهنگ و ارتباطات: فرهنگ وارتباطات، رابطه مستقیمی با هم دارند. ارتباطات مستقیماً تحت تأثیر فرهنگ است و فرهنگ نیز پدیده¬ای ارتباطی است. فرهنگ چیست؟ فرهنگ، متشکل از مجموعه¬ای است که نظام تعبیه و تفسیر مشترک دارند. مؤلفه¬های فرهنگ: 1- ملیت 2- مذهب 3- گرایش¬هایسیاسی 4- طبقات اجتماعی- اقتصادی 5- جنسیت 6- سرگرمی¬ها 7- ریشه¬هاوسوابقخانوادگیووضعیتتأهل 8- منطقه کشوری انواع رابطه بین فرهنگ و ارتباطات انسانی: 1- ارتباطدرونفرهنگی: برقراریارتباطبافردیکهباوی علقه¬ی فرهنگی داریم مانند ارتباطی که طرفدار یک تيم فوتبال با طرفدار تیم دیگری برقرار می¬کند. 2- ارتباطمیانفرهنگی: برقراریارتباطبافردیکههیچگونهعلقه-یفرهنگیباوینداریمیادارایپیوندفرهنگیضعیفیباویهستیم. مانندارتباطیکهیکایرانیبایکامریکایی برقرار می¬کند. چندفرهنگی (آمیختهفرهنگ): پدید چند فرهنگی در جوامعی وجود دارد که از گروه¬های فرهنگی مختلف تشکیل شده¬اند. مانند جامعه امریکا که به دلیل تنوع نژادی یک کشور چند فرهنگی است. چند فرهنگ گرایی و تاریخچه آن: چند فرهنگ گرایی حرکتی است سیاسی با نگرشی که هدف آن، تضمین آزادی فرهنگی است. این حرکت در پی نادیده گرفتن و به حاشیه بردن گروه¬هایی در امریکا همچون رنگین پوستان، اسپانیولی¬ها، امریکایی اسپانیولی¬ها، آسیایی¬ها به عبارتي اقلیت¬های فرهنگی توسط گروه¬هایی دیگر يعني اکثریت فرهنگی شکل گرفت. تکثر فرهنگی در امریکا و عدم وجود برقراری ارتباط میان فرهنگها، گروه¬های اقلیت را به انزوا کشاند و آنها را در ورود به یک سیستم ارتباطی موفق در اجتماع ناکام ساخت. مؤلفه¬های ارتباطات: 1- منبع (فرستنده) 2- مقصد (گیرنده) 3- کانال (مجرا) 4- پیام 5- بازخور 6- محیطارتباطی 7- اختلال منبع (فرستنده): آنچه که به عنوان یک برقرار کننده ارتباط بر چگونگی ارتباط و تعبیر و تفسیر ما از محرک¬های ارتباطی تأثیر می¬گذارد، صافی ادراکی ماست. این صافی ادراکی عبارتند از: فرهنگ ، مهارت¬های ارتباطی، وضعیت فیزیکی، وضعیت روحی، تجربه-ها، باورها، خاطرات و انتظارات. ویژگیهای منبع: آنچه که در ما به عنوان یک آغازگر ارتباط و فرستنده پیام اتفاق می¬افتد: 1- ایدهیانیازبهبرقراریارتباط،حواسراتحریکمی¬کند. 2- تصمیممی¬گیریمبابهره¬گیریازنمادهایزبانی، ارتباط برقرار کنیم (رمز). 3- بهحافظهوتجربیاتقبلیخودمراجعهکردهتانمادهایزبانیمناسبرابرایانتقالپیامخودبیابیم. (رمزگزاری) مقصد (گیرنده): آنچه که به عنوان یک دریافت کننده پیام بر تعبیر و تفسیر ما از محرک¬های ارتباطی تأثیر می¬گذارد، صافی ادراکی ماست. این صافی ادراکی عبارتند از: فرهنگ، مهارت¬های ارتباطی، وضعیت فیزیکی، وضعیت روحی، تجربه-ها، باورها، خاطرات و انتظارات. ویژگیهای مقصد: آنچه در ما به عنوان یک دریافت کننده پیام اتفاق می¬افتد: 1- محرک¬هاباایجادنیازبهبرقراریارتباط،حواسما را تحریک می¬کنند. 2- نمادهایزبانی (رمزها) رابهشکلینامشخصدریافتمی¬کنیم. 3- ازحافظهوتجربیاتقبلیخوددرجهتمعناکردننهادهااستفادهمی¬کنیم. (رمزگشایی) 4- اطلاعاتراذخیرهمی¬کنیم. 5- بازخوررامی¬فرستیم. نکته: پیام رمزگشایی شده توسط دریافت کننده، با پیام رمزگذاری شده به وسیلة منبع یکسان نیست، زیرا سیستم نمادی هر فرد با توجه به مجموعه¬ای خاص از ادراکات همان فرد شکل می¬گیرد. با توجه به صافی¬های ادراکی متفاوت در افراد مختلف، رمزهایی که از این صافی¬ها عبور می¬کنند به اشکال متفاوتی ظاهر می¬شوند. کانال: در فرایند ارتباط، پیام رمزگذاری شده از یک یا چند کانال عبور می¬کند. انوع کانالها: 1- کانالهایحسی: کانالهایامجراهایحسیدرارتباطاتمستقیمچهرهبهچهره،حواسپنجگانههستند. 2- کانالهایالکترونیکی: کانالهایامجراهای الکترونیکی در ارتباطات غیر مستقیم، تلفن، تلویزیون و يا هر وسیله الکترونیکی دیگر است. پیام: آنچه که در فرایند ارتباط رد و بدل می¬شود پیام است. پیام می¬تواند فردی و یا عمومی باشد. عمل رمزگذاری و رمزگشایی بر روی پیام انجام می¬شود. پیام از طریق کانال منتقل می¬شود. پیام، مجزا از فرستنده و یا گیرنده نیست. بازخور: بازخور، واکنشی کلامی یا غیر کلامی یا ترکیبی از این دو به پیام از طرف دریافت کننده پیام است. ویژگیهای بازخور: 1- بازخور،بیانگرمیزانبرقرارییکارتباطاست. 2- بازخور،تعویض گر نقش دریافت کنده و ارسال کننده پیام است. محیط ارتباطی: عوامل محیطی بر نحوة ارتباط ما تأثیر می¬گذارند. محیط و شرایط ارتباط، اینکه کجا هستیم، در چه شرایطی، با چه کسی و چه دیدگاهی مواجهیم، عناصری مؤثر در برقراری ارتباطند. عواملی نظیر اندازه اتاق،رنگ دیوارها و نوع و محل قرار گرفتن وسایل می¬توانند بر نوع احساس و نحوه برقراري ارتباط ما اثرگذار باشند. اختلال: هرگونه مداخله درونی یا بیرونی در فرایند ارتباطات، اختلال است. انواع اختلال¬ها: 1- اختلال محیطی 2- اختلالفیزیولوژیکی 3- اختلالمعنایی 4- اختلال ساختاری 5- اختلالسازمانی 6- اختلالفرهنگی 7- اختلال روانی اختلال محیطی: «عوامل مزاحم بیرونی» که مانع دریافت پیام توسط دریافت کننده می¬شود. مانند: صدای جاروبرقی که مانع شنیدن صدای اطرافیان می¬شود. اختلال فیزیولوژیکی: «عوامل فیزیکی» که مانع ارسال یا دریافت مؤثر یک پیام می¬شود. مانند: ضعف قدرت تکلم در فرد که مانع درک و فهم درست سخنان وی می¬شود. اختلال معنایی: «معانی کلمات» باعث اختلال در فرایند ارتباط می¬شود. مانند: استفاده وکلا از واژه¬های پیچیده حقوقی و نهایتاً اختلال در برقراری ارتباط با موکل یا استفاده یک روزنامه نگار حوزه پزشکی از واژه¬های تخصصی پزشکی و اختلال در ارتباط با مخاطب عام. اختلال ساختاری: «ساختار زبانها» با توجه به اینکه هر زبانی، ساختار خاص خود را دارد می¬تواند باعث اختلال در ارتباط شود. به عبارتی «زبان» یک اختلال به حساب می¬آید.مانند: دو فرد که زبان یکدیگر را نمی¬دانند یا ساختارهای زبانی آنها متفاوت است در برقراری ارتباط مشکل دارند. اختلال سازمانی: «عدم سازماندهی اطلاعات، اندیشه¬ها و نظرات» باعث اختلال در ارتباط است. مانند: در یک کلاس درس، که استاد از ابتدا با ساختاری معین و تعریف شده، اطلاعات و معلومات خود را در اختیار دانشجو می¬گذارد. مطالب را به صورت منسجم ارائه می¬کند، مباحث درسی در یک جزوه کامل و جامع ارائه می¬شود و دانشجو به عنوان یک دریافت کننده در پایان ترم دچار سردرگمی نمي شود، در اين حالت بين استاد و دانشجو ارتباط بدون اختلال برقرار می¬شود. اختلال فرهنگی: «مقررات غیر معقول و پیش داوری¬های ناآگاهانه در مورد یک فرهنگ خاص» اختلال در ارتباط است.مانند: یک شخص که همواره از یک حزب خاص حمایت کرده است. وی در برقراری ارتباط با حزب مخالف دچار اختلال است، چرا که حمایت بی دریغ وی از حزب موافق مانع از حفظ بی طرفی وی در برابر حزب مخالف می¬شود. اختلال روانی: «مشکلات روحی، روانی» باعث اختلال در ارتباط هستند. مانند: «عصبانیت شدید» که مانع از ارسال یا دریافت درست پیام می¬شود یا «اسکیزوفرنی». راهکارهای مقابله با اختلالات: 1- ایجادفرصت¬هاییبرایدریافتبازخورجهتکسباطمینانازدریافتودرکدرستپیام 2- تکرارپیاموتقویتآندرصورتدرکنادرستپیامازسویدریافتکننده 3- تعریفوحتیتغییرواژه¬هایمبهموغیرقابلفهمدرراستایکمکبهرمزگشاییپیام 4- شناسایی اختلال ارتباطی و تلاش در جهت رفع آن ارتباطات به عنوان یک سیستم: سیستم ارتباطات متشکل از مشارکت کنندگان، محیط، هدف و روش تعامل مشارکت کنندگان است. ویژگیهای یک سیستم ارتباطی: 1- یکسیستمارتباطیباثبات،ارتباطراتنظیموقابلپیشبینیمی¬کند. 2- یک سیستم ارتباطی با ثبات، به مشارکت کنندگان احساس امنیت و اطمینان خاطر می¬دهد. 3- یکسیستمارتباطی،می¬تواندتوسطسن،وضعیت،جنسیت،ویژگی¬هایبرجستهومیراثفرهنگیشکلگیرد. 4- یکسیستمارتباطی،می¬توانددرجهتتقویتارتباطویاتضعیفآنتحققیابد. 5- یکسیستمارتباطی،می¬تواندبراثراهدافازپیشتعیینشدهماازبرقراریارتباطتحدیدشود. الگوهای ارتباطات انسانی: در فرایند پیچیده ارتباطات انسانی، وجود الگوهای ارتباطی می¬تواند به ما در جهت تجزیه و تحلیل و درک بهتر اجزای ارتباطات کمک کند. انواع الگوهای ارتباطی: 1- الگویخطیارتباطات 2- الگویتعاملیارتباطات 3- الگویتبادلیارتباطات الگوی خطی ارتباطات: الگوی خطی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات یک سویه است. در یک الگوی خطی، منبع، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را از طریق یک یا چند کانال حسی به دریافت کننده ارسال می¬کند. دریافت کننده، پیام را دریافت و آن را رمزگشایی می¬کند. ارتباطات یک سویه، دارای اثربخشی محدودی هستند. فقدان پدیده «بازخور» و عدم واکنش به دریافت پیام در این نوع الگو و ارتباط، حوزه تأثیر ارتباط را تحدید می¬کند. مانند یک سخنرانی. الگوی تعاملی ارتباطات: الگوی تعاملی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات دو سویه است. در یک الگوی تعاملی، منبع، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را از طریق یک یا چند کانال حسی به دریافت کننده ارسال می¬کند. دریافت کننده، پیام را دریافت و آن را رمزگشایی می¬کند، سپس بازخور را به رمز تبدیل کرده و آن را مجدداً به منبع برمی¬گرداند. منبع پیام بازخور را رمزگشایی می¬کند. مجدداً منبع بر اساس پیام اولیه ارسال شده و بازخور دریافت شده، یک پیام جدید را به رمز تبدیل می¬کند که این پیام جدید با بازخور سازگار است. در ارتباطات دو سویه، برقرار کنندگان ارتباط باید تلاش کنند تا برای پی بردن به میزان کارایی واقعی روش برقراری ارتباط خود، تعامل کنند. مانند یک جلسه پرسش و پاسخ. الگوی تبادلی ارتباطات: الگوی تبادلی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات چند سویه است. در یک الگوی تبادلی ارتباط گر اول، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را ارسال می¬کند. سپس ارتباط گر دوم، بازخور را به رمز تبدیل کرده و آن را به ارتباط گر اول ارسال می¬کند. ارتباط گر اول نیز آن باز خور را رمزگشایی می¬کند. رمزگذاری و رمزگشایی می¬تواند فوراً و در یک زمان صورت گیرد و پیام¬ها را می¬توان یک زمان ارسال و دریافت کرد. در ارتباطات چند سویه، نقش منبع و دریافت کننده وجود ندارد. هردو ارتباط برقرار کننده، نقش-های قابل مبادله رمزگذار و رمزگشا را ایفا می¬کنند و در یک زمان و فوراً ارتباط برقرار می¬کنند. مانند یک میزگرد. اخلاق: اخلاق عبارتست از مطالعه و بررسی منظم آنچه که باید پایه و اصل رفتار درست و نادرست انسان قرار گیرد. اخلاق مجموعه¬ای از ارزش¬هاست که در ذهن و باور ما نقش بسته¬اند، ما آنها را آگاهانه یا ناآگاهانه پذیرفته¬ایم، بر اساس آنها تصمیم می¬گیریم و عمل می¬کنیم. اخلاق ارتباطات: مسائل اخلاقی جز لاینفک هر فرایند ارتباطی است. ارتبط برقرار کننده اخلاقی، کسی است که معیارهای اخلاقی مورد قبول جامعه را محترم می¬داند و از آنها پیروی می¬کند. ویژگیهای یک سخنران با اخلاق: 1- آگاهانهشنوندهرادرمعرضمطالبنادرستیاناقصقرارندهد. 2- بهطورعمدحقیقت را تغییر ندهد. 3- حقیقتراآنگونهکهدرکمی¬کندارائهنماید. 4- سطحآگاهیشنوندگانراباارائهحقایقلازموضروری،تعاریف،توصیف¬ها،اطلاعاتمستندودقیقارتقادهد. 5- پیامیراارائهکندکهخالیازتهدیدواجبارباشد. 6- برایاثباتعقیدهخود، اقدام به جعل آمار و ارقام و دیگر اطلاعات نکند. 7- بهمنبعاطلاعاتاعتباردهد. ویژگیهای یک شنونده با اخلاق: 1- بادقتبهاطلاعاتارائهشدهگوشفرادهد. 2- نتایجحاصلهراموردارزیابیقراردادهوآنهاراازلحاظعقلانیومنطقیبسنجد. ناصر حسین نژاد