محمدعلی محمدپور ارتباطات در جوامع معاصر؛ فرصت ها و تهدیدها «ارتباطات» بدون تردید یکی از نمادهای بسیار نیرومند قدرت سیاسی و همچنین یکی از زمینه های مهم توسعه اقتصادی، در آغاز قرن بیست و یکم به شمار می رود. آرمان پیشرفته و گسترش ارتباطات در دنیای امروز، بر نزدیک کردن انسان ها، ارزش ها و فرهنگ ها استوار است و به همین جهت، بسیاری از اندیشه گران خوش بین آزادی گرا معتقدند که هسته اصلی الگوی دموکراسی را ارتباطات تشکیل می دهد. الگویی که می تواند از طریق تکنولوژی های پیشرفته و پرجاذبه به موفقیت های فراوانی نایل شود. خوش بینی در مورد نقش اجتماعی ارتباطات به گونه ای است که عده ای از صاحبنظران معاصر، پیشرفت و گسترش ابزارهای ارتباطی چند رسانه ای و شبکه های اطلاعاتی نوین را به عنوان عامل موثر و قاطع مقابله با نابسامانی ها و نابرابری های جوامع کنونی معرفی می کنند و برای نیل به این هدف، همکاری ها و همبستگی های تازه ای در سطح های جهانی و منطقه ای را ضروری می شناسند. نمونه برجسته این بینش های مثبت، برگزاری اجلاس های دوگانه سران جهان درباره جامعه اطلاعاتی است که در دسامبر ۲۰۰۳ و نوامبر ۲۰۰۵ در ژنو و تونس صورت گرفت. اما با توجه به واقعیت های موجود، خوش بینی زیاد در این زمینه پذیرفتنی نیست و نمی توان پیشبرد تکنولوژی های نوین اطلاعات و ارتباطات را به منزله پدید آمدن جامعه یا جامعه های جدید قلمداد کرد. زیرا نتیجه نهایی پیشبرد تمام تکنیک های بسیار پیشرفته و بسیار پر تعامل ارتباطی، افزایش نابرابری هاست. مخصوصا که با وجود این تکنولوژی ها، دشواری های شناخت متقابل انسان ها، همچنان باقی می مانند و حتی گاهی به تنهاتر شدن آنها منتهی می شوند. به عبارت دیگر در شرایط کنونی، هرچه تکنیک های ارتباطی پیشرفته تر می شود، ارتباطات انسانی کمتر و گسسته تر می شود. بنابراین، در مطالعات مربوط به ارتباطات باید همراه با شناخت امکان ها و کارکردهای مثبت تکنولوژی های نوین، تهدیدها و خطرهای ناشی از پیشرفت های اخیر آنها را نیز معرفی کرد و راه ها و شیوه های مقابله با این تهدیدها و خطرها را مشخص ساخت. به بیان روشن تر، برای ارتباطات بهتر، باید هویت ها را تقویت کرد، موقعیت های زمانی را مورد نظر قرار داد و عوامل جدایی، اختلاف و نفاق افراد، گروه ها و جوامع را به خوبی شناخت. به این ترتیب، با نگرش صحیح به ارتباطات می توان نتیجه گرفت که دموکراسی مبتنی بر آزادی و برابری انسان ها، بدون ارتباطات به وجود نمی آید و شناخت کامل ارتباطات، از ایجاد توهم در برابر وعده ها و نویدهای امیدبخش کاربرد تکنولوژی های نوین، جلوگیری می کند. همچنین باید توجه داشت که ارتباطات در جریان استفاده از ابعاد ابزاری آن، در برخورد با منافع خصوصی و ایدیولوژی های سیاسی، آسیب پذیر نشود و از شرایطی برخوردار شود که بتواند به فعالیت های خود در خدمت منافع و مصالح جامعه ادامه دهد. در حال حاضر، «ارتباطات» زمینه ساز فعالیت های بسیار پراهمیتی است که همراه با پیشرفت های فنی ابزارهای ارتباطی و گسترش محتواهای اطلاعاتی آنها، بیش از پیش جنبه تجارتی پیدا کرده اند. بر اثر این فعالیت ها، شرایط مبادله و جریان کالاها و خدمات و پیام های دنیا دگرگون شده و امکانات جهانی سازی سریع اقتصاد و فرهنگ افزایش یافته است. تعارض ها و تضادهای خاصی که در این مورد پدید آمده اند، از فاصله های موجود بین پیشرفت رو به افزایش تکنیک های نوین و تداوم دشواری های ارتباطات انسانی، که با وجود توسعه اطلاعات بین انسان ها و جامعه ها پا بر جا مانده اند، ناشی می شوند. باید در نظر داشت که در عصر حاضر، اطلاع دادن برای ارتباط داشتن کافی نیست. زیرا استفاده از اطلاعات و به عبارت دیگر، درک پیام های ارتباطی، از شناخت ارتباطات، که ضرورتا وجود رابطه با دیگری، یعنی دریافت کننده پیام را ایجاب می کند، آسان تر است. در واقع، می توان گفت که ارتباطات همیشه بر اراده قانع کردن، انتظار توزیع یا تقسیم داشتن و ضرورت با هم زندگی کردن استوار است و به همین لحاظ، سه بعد خاص، شامل انتقال، اشتراک و تبادل نظر را در بر دارد.اکنون در جهان، نوعی «دهکده جهانی فنی» وجود دارد. اما در کنار آن «برج بابل» هم پا بر جای مانده است. به همین جهت، مساله ارتباطات، به یکی از زمینه های علمی و سیاسی بسیار عمده مورد مناقشه و منازعه بین دولت ها و موسسات اقتصادی، در سال های آغاز قرن بیست و یکم، تبدیل شده است. واقعیت آن است که جهان بدون برخوردار شدن از شناخت مفهوم ها و نظریه های مربوط به ارتباطات در جوامع باز و دموکراتیک، ناگهان تغییر کرده است. بنابراین ضرورت ایجاب می کند که برای تدارک تعریف دقیق علمی از اطلاعات و ارتباطات، بیش تر فکر و کوشش شود و در مورد جایگاه های آن در جوامع معاصر، یک نظریه جامع ارایه شود. برای نیل به این هدف باید سه بعد خاص ارتباطات، شامل جنبه های اجتماعی، جنبه های فرهنگی و جنبه های اقتصادی آن طرف توجه قرار گیرند. در این جهش فکری، علم شناسان و دانشگاهیان، باید نقش اصلی را به عهده داشته باشند. زیرا آنان نخستین تولیدکنندگان معرفت ها به شمار می روند و علاوه بر آن، تنها کسانی هستند که می توانند درباره تعارض ها و تضادهای مربوط به جهانی سازی اطلاعات و ارتباطات، نگاه انتقادآمیز داشته باشند. به این ترتیب، دنیای آکادمیک نمی تواند فقط در کنار معرفت جای داشته باشد و چالش های اقتصادی، سیاسی، آموزشی و فرهنگی مربوط به مالکیت و مدیریت جریان های اطلاعات، معرفت ها و ارتباطات را به فراموشی بسپارد. در این مورد و به خصوص درباره روابط بین اطلاعات، معرفت ها و ارتباطات، جامعه علمی هر کشور، مسوولیت ویژه دارد. بنابراین مطالعه درباره سیر تحول «علوم ارتباطات» و چگونگی ایجاد و شکل گیری و پیشرفت و گسترش آن و همچنین شرایط کنونی این رشته مهم دانشگاهی و چشم اندازهای آینده آن ضروری است. تحول آموزش ارتباطات «علوم ارتباطات»، در سه دهه گذشته از پیشرفت و گسترش خاصی برخوردار شده و توجه به آن برای کمک به شناخت بیش تر دگرگونی های جدید اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جهانی کنونی و حرکت به سوی جامعه های انسانی آگاه تر، آزادتر و با رفاه تر افزایش یافته است. با آن که خاستگاه «علوم ارتباطات» ایالات متحده آمریکا شناخته می شود، در دهه های اخیر، در سایر کشورهای غربی و همچنین در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، برای توسعه این رشته مهم دانشگاهی، کوشش فراوان صورت گرفته است. الف ـ ایالات متحده آمریکا ریشه ها و سرچشمه های اصلی ایجاد و توسعه «علوم ارتباطات» در ایالات متحده را می توان در سه زمینه مشخص کرد. ۱. نخستین ریشه گیری «علوم ارتباطات» آمریکا، از مساعی برخی از دانشگاه های این کشور برای دگرگونی آموزش « ارتباطات گفتاری» و به عبارت دیگر، آموزش «معانی و بیان» در اوایل قرن بیستم، پدید آمده است. ۲. دومین منشا «علوم ارتباطات» ایالات متحده آمریکا هم با اقدام بعضی از دانشگاه های آن برای آموزش روزنامه نگاری در دهه های اول قرن بیستم، صورت گرفته است. ۳. سومین ریشه گیری «علوم ارتباطات» آمریکا، نتیجه کوشش های چند دانشگاه این کشور برای توسعه پژوهش های رسانه ای و ارتباطی، در سال های قبل از جنگ جهانی دوم، در جریان این جنگ و به ویژه در سال های بعد از جنگ، شناخته می شوند. به این ترتیب، با پیشگامی آموزش « ارتباطات گفتاری» آموزش «روزنامه نگاری» و «پژوهش های رسانه ای و ارتباطی»، راه های پیشرفت و گسترش فعالیت های علمی دانشگاهی در زمینه های مختلف ارتباطات، مانند ارتباطات جمعی (مطبوعات، سینما، رادیو و تلویزیون)، روابط عمومی، تبلیغات بازرگانی، بررسی و سنجش افکار عمومی در ایالات متحده هموار شدند و به دنبال آنها، در بسیاری از زمینه های وابسته به فعالیت های یاد شده در مورد اقتصاد و مدیریت ارتباطات، حقوق ارتباطات، جامعه شناسی و روان شناسی ارتباطات و نظایر آنها نیز آموزش ها و پژوهش های ویژه ای طرف توجه قرار گرفتند. اما باید در نظر داشت که با وجو توسعه آموزش ها و پژوهش های ارتباطی در زمینه های مذکور، در دهه های اخیر، استفاده از عنوان «علوم ارتباطات» یا «علوم ارتباطی» به صورت جمع و عنوان «علم ارتباطات» یا «علم ارتباط» به صورت مفرد، برای معرفی مجموعه فعالیت های دانشگاهی و واحدها و گروه های آموزشی و پژوهشی ارتباطات، در ایالات متحده آمریکا، کمتر مورد توجه واقع شده است و به جای آنها، بیش تر واژه های ساده یا ترکیبی دیگری مانند «ارتباطات»، «ارتباطات جمعی»، «مطالعات ارتباطی» و «مطالعات ارتباطی و رسانه ای» و نظایر آنها، به کار گرفته می شود. مشهورترین موسسه آموزشی و پژوهشی ارتباطات امریکا، که از عنوان «علوم ارتباطات» استفاده کرده، «دانشکده هنرها و علوم ارتباطات» دانشگاه ایالتی میشیگان در شهر «ایست لانسینگ» است. این دانشکده در سال ۱۹۵۵، به وسیله «دیوید برلو» محقق و صاحب نظر ارتباطی معروف آمریکا، که از نخستین دانشجویان «ویلبر شرام»، استاد مشهور آمریکا در دوره دکترای علوم ارتباطات «انستیتوی پژوهش ارتباطی» دانشگاه «ایلی نوی» به شمار می رفت ، تاسیس شده است. دانشکده مذکور در سال ۲۰۰۵ پنجاهمین سال تاسیس خود را جشن گرفت و بسیاری از فارغ التحصیلان آن از استادان برجسته علوم ارتباطات آمریکا شناخته می شوند. ب ـ فرانسه برخلاف ایالات متحده آمریکا، در فرانسه از اوایل دهه ۱۹۷۰، توجه دانشگاه های دارای برنامه های آموزش و پژوهش ارتباطات، به استفاده از نام ترکیبی « علوم اطلاعات و ارتباطات» یا نام تنهای «علوم ارتباطات» افزایش یافته است. باید یادآوری کرد که فرانسوی ها مانند آمریکایی ها، آموزش در زمینه ارتباطات را با تاسیس مدارس روزنامه نگاری در اوایل قرن بیستم آغاز کردند و از این لحاظ، تاسیس «مدرسه عالی روزنامه نگاری» در شهر «لیل» فرانسه (۱۹۲۴)، حایز اهمیت است. پس از آن، دانشگاه پاریس، در سال های قبل از جنگ جهانی دوم به تاسیس «انستیتوی علم مطبوعات» (۱۹۳۷)، که برای مطالعه و تحقیق در زمینه های حقوقی، اقتصادی، فنی، تاریخی و بین المللی ارتباطات جمعی در نظر گرفته شده بود، اقدام کرد. پس از جنگ جهانی دوم، انستیتوی مذکور، به «انستیتوی فرانسوی مطبوعات» تغییر نام داد و فعالیت های خود را در سال ۱۹۴۶ در محل انستیتوی مطالعات سیاسی پاریس از سر گرفت. این انستیتو در سال ۱۹۷۵، رسما به عنوان یک موسسه عالی آموزشی و پژوهشی وابسته به دانشگاه پاریس معرفی شد و در سال ۱۹۶۱ با تاسیس نخستین دوره تحصیلات تکمیلی (فوق لیسانس و دکترا)، عنوان «انستیتوی فرانسوی مطبوعات و علوم ارتباطات» (یا علوم خبری) برای آن انتخاب شد و در سال های میانی دهه ۱۹۷۰، که عنوان «علوم اطلاعات و ارتباطات»، به طور رسمی از سوی دولت فرانسه برای برنامه های آموزشی و پژوهشی مورد نظر برگزیده شد، انستیتوی یاد شده، کلمه «ارتباطات» را نیز به عنوان خود افزود. لازم به ذکر است که در سال ۱۹۷۵، به موجب مقررات ویژه ای که برای تجدید نظر و اصلاح برنامه های آموزشی و پژوهشی راجع به ارتباطات در دانشگاه های فرانسه وضع شد، عنوان ترکیبی «علوم اطلاعات و ارتباطات» به عنوان یک رشته مستقل علمی (میان رشته ای)، برای این برنامه ها انتخاب شد و از آن زمان تاکنون، اکثر دانشگاه های این کشور، که در زمینه های مختلف ارتباطات فعالیت دارند، نام ترکیبی مذکور را به کار می برند و برخی از آنان مانند دانشگاه گرنوبل هم تنها عنوان (علوم ارتباطات» را مورد استفاده قرار می دهند. اقدام اخیر دولت فرانسه برای تاسیس «انستیتوی علوم ارتباطات» از سوی «مرکز ملی پژوهش های علمی»، این کشور در نوامبر ۲۰۰۷، یکی از آخرین کوشش های مربوط به تقویت این رشته است. ج ـ ایران در ایران هم مانند بسیاری از کشورهای دیگر جهان، برنامه های آموزش و پژوهش در علوم ارتباطات با تاسیس دوره های روزنامه نگاری آغاز شده اند. در این زمینه، تاسیس دوره آموزش روزنامه نگاری در «سازمان پرورش افکار»، در آخرین سال های حکومت پهلوی اول و تشکیل دوره های آموزش آزاد روزنامه نگاری، با همکاری استادان آمریکایی در دانشگاه تهران در سال های پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، قابل توجه اند. اقدام دانشگاه تهران برای تاسیس اولین و آخرین دوره آموزش روزنامه نگاری در سطح لیسانس (کارشناسی) که در سال ۱۳۴۵ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی این دانشگاه صورت گرفت نیز نمونه دیگری از کوشش های مقطعی در زمینه مورد نظر به شمار می رود. برخلاف تجربه های مذکور، ایجاد «موسسه عالی مطبوعات و روابط عمومی» از سوی موسسه مطبوعاتی کیهان (در سال ۱۳۴۶)، و تبدیل آن به «دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی» (در سال ۱۳۵۰)، و شروع فعالیت «پژوهشکده علوم ارتباطی و توسعه ایران» به کمک سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران(در سال ۱۳۵۵)، در ریشه گیری تاریخی علوم ارتباطات ایران، اهمیت خاص دارد. فعالیت های دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با احیای برنامه آموزشی تخصصی علوم ارتباطات در دوره کارشناسی، با دو شاخه «روزنامه نگاری» و «روابط عمومی» (در سال ۱۳۶۸)، تاسیس دوره کارشناسی ارشد علوم ارتباطات (در سال ۱۳۶۹)، ایجاد دوره دکترای علوم ارتباطات (سال ۱۳۷۵)، در دانشگاه علامه طباطبایی، تاسیس «مرکز پژوهش های ارتباطات»، با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (در سال ۱۳۷۵)، بازگشایی دانشکده "علوم ارتباطات اجتماعی" سابق با نام «دانشکده علوم ارتباطات» (سال ۱۳۸۳) در دانشگاه علامه طباطبایی و پذیرش دانشجو برای دوره های کارشناسی رشته های «روزنامه نگاری»، «روابط عمومی» و «مطالعات ارتباطی و فناوری ارتباطات» این دانشکده (در سال ۱۳۸۴)، ادامه یافته اند. در این میان، تاسیس دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد علوم ارتباطات در دانشگاه تهران، ایجاد دوره دکترای فرهنگ و ارتباطات در دانشگاه امام صادق(ع)، تاسیس دوره های آموزشی کارشناسی ارشد، دکترا و کارشناسی علوم ارتباطات در دانشگاه آزاد اسلامی، توسعه برنامه های آموزشی کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشکده صدا و سیما، ایجاد دانشکده خبر از سوی خبرگزاری جمهوری اسلامی و تاسیس دوره های آموزش روزنامه نگاری در انجمن صنفی روزنامه نگاران، نیز به پیشرفت و گسترش علوم ارتباطات در ایران، کمک کرده است. محمد علی محمد پور

منظور از ارتباطات چيست ؟ در عصري كه هر لحظه اش در گرو تغييرات شگفت انگيز است ، ارتباطات حرف اول را مي زند . تحقيقات نشان مي دهد كه حدود 75درصد از اوقات روزانه ما به نحوي در تماس و ارتباط با ديگران مي گذرد . به همين دليل كيفيت زندگي هر كس بستگي به كيفيت ارتباطات او با ديگران دارد . براي مثال : همه ما در محيط كار فرصتهاي يكساني داريم اما تنهاكساني مسير پيشرفت و ترقي را به سرعت مي پيمايند و احترام ، اعتبار و مقام براي خويش كسب مي كنند كه قدرت بيان داشته باشند ، خود را بدرستي مطرح كنند و در شرايط مختلف و با افراد مختلف ، ارتباطي مناسب و مؤثر برقرار كنند . ارتباطات مجموعه اي از مهارتهاست . اما مهمترين آنها درك نقطه نظرهاي طرف مقابل و تفهيم نقطه نظر هاي خويش است . زبان تنها وسيله ارتباطي نيست و كاملترين آن هم نيست چرا كه پيامهاي انساني ، بخصوص آنهايي كه از احساسات و هيجانات و عواطف مايه مي گيرند ، چنان پيچيده اند كه هيچ كلامي گوياي آن نيست ، به همين دليل گاه يك نگاه ، لحن صدا يا يك حركت حاوي پيامي است كه از نهفته ترين درونيات فرد سرچشمه مي گيرد . مهارت در ايجاد رابطه مناسب با ديگران بر توانايي ها و اعتماد به نفس ما مي افزايد ، استعداد و دست آورد هايمان را مي نماياند و احترام و قدرداني ديگران را جلب مي كند. هر چه بهتر با ديگران رابطه برقرار كنيم. مسئوليت ها را بهتر به مرحله اجراء مي گذاريم و در نتيجه در حرفه خود موفق تر بوده و درآمد بيشتري را به خود اختصاص مي دهيم . ما بر آنيم تا توانايي برقراري ارتباط اثربخش و همچنين توانايي رسيدن به تفاهم با ديگران را بياموزيم . وقتي سخن از ارتباطات به ميان مي آيد معمولا صحبت كردن با يكديگر در ذهن انسان تداعي مي شود . اما ارتباطات چيزي بيش از صحبت كردن است . وقتي شما در كلاس درس به پرسش پاسخ ميدهيد وقتي تشويق مي شويد ، وقتي در مورد عقايد و افكار ديگران بحث مي كنيد، با كسي دست ميدهيد، در يك مصاحبه استخدامي شركت مي كنيد ، در يك جلسه گروهي شركت مي كنيد ، لباسي را انتخاب مي كنيد و يا به خريد يك خودرو اقدام مي كنيد در واقع شما ارتباط برقرار كرده ايد . به طور كلي دوستي ها ي پايدار و موفق ، روابط خانوادگي گرم و موفقيت هاي تحصيلي و شغلي به مهارتهاي ارتباطي شما بستگي دارد. در مجموع درك و توانايي بكارگيري ارتباطات ، از مهمترين مهارتهايي است كه افراد بايد بياموزند . زيرا ارتباط مناسب در موفقيت افراد در محل كار و اجتماع ، بسيار مؤثر است . توان برقراري ارتباط مؤثر ، غالبا ميزان شايستگي و احتمال موفقيت فرد را تعيين مي كند. بنابراين از آنجايي كه دائما با مردم در ارتباط مي باشيم بايد از روابط اجتماعي قوي برخوردار باشيم و توانايي برقراري ارتباط با مردم را داشته باشيم ، از انعطاف پذيري بسيار بالايي برخوردار باشيم چرا كه با افراد گوناگون با آداب و رسوم متفاوت در ارتباط مي باشيم . بطور خلاصه ارتباط عبارتست از عملي كه طي آن يك يا چند نفر به تبادل خبر ، اطلاع ، نقطه نظرها ، گرايش ها و تجربه خود مي پردازند . توانايي برقراري ارتباط مناسب ، قدرت شما را در تبادل نظرات افزايش مي دهد . شما در شغل و حرفه خود به موفقيتهاي بيشتري دست پيدا مي كنيد. همچنين جذب مشتري به مهارتهاي ارتباطي شما بستگي دارد . بنابراين زيربنا و شالوده موفقيت شما در امر رضايتمندي و جذب مشتري برقراري ارتباط مناسب است و اين اهميت ارتباطات و ارزش آنرا مي رساند . فناوری اطلاعات و ارتباطات چیست؟ در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمینه کامپیوتر و ارتباطات، تغییرات عمده ای را در عرصه های متفاوت حیات بشری به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوری استفاده نموده و کارنامه حیات بشری مملو از ابداع فناوری های اطلاعات و ارتباطات که از آنان به عنوان فناوریهای جدید و یا عالی، یاد می شود بیشترین تاثیر را در حیات بشری داشته اند. دنیای ارتباطات و تولید اطلاعات به سرعت در حال تغییر بوده و ما امروزه شاهد همگرایی آنان بیش از گذشته با یکدیگر بوده، بگونه‌ای که داده‌ها و اطلاعات بسرعت و در زمانی غیرقابل تصور به اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کنندگان قرار می‌گیرد. ICT یافناوری‌‌اطلاعات‌وارتباطات( Information & Communication Technology)، بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع بشری بگونه‌ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعه ای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقشی محوری و تعیین کننده است. گستره کاربرد و تاثیرات آن در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده جوامع بشری به یکی از مهمترین مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است اما در تعریف فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌توان گفت؛ فناوری عبارت است از گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد که با استفاده از ابزار رایانه‌ای و مخابرات صورت پذیرد. صرفنظر از تعاریف متنوع و دامنه وسیع کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخشهای مختلف زندگی بشری، دسترسی سریع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافیایی و فارغ از محدودیتهای زمانی محوری‌ترین دستاورد این فناوری است. می‌توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت کارآمد، به عنوان بخشی از ابزار مطرح سازی مشکلات جهانی بهره‌گرفت. ممکن است فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی به تنهایی گرسنه‌ها را سیر نکند، گرسنگی را ریشه کن نکند، یا مرگ و میر کودکان را نکاهد، اما عواملی بیش از پیش و با اهمیت هستند که رشد اقتصادی و برابری اجتماعی را به حرکت درمی‌آورند. فناوری اطلاعاتی و ارتباطی؛ تولید، تنوع و توزیع کارآمد محصولات کشاورزی را مقدور می‌سازد و امکان عرضه خدمات اولیه بهداشتی به افراد بسیار نیازمند مناطق محروم از تسهیلات بهداشتی را فراهم‌تر می‌سازد. همچنین به آموزگاران این امکان را می‌دهد که دانش خود را به دورافتاده‌ترین نقاط این سیاره برسانند. دسترسی به فناوری اطلاعات می‌تواند ایجاد شرکتهای کوچک و گروه بندی فقیرترین و دورافتاده‌ترین مناطق جهان را تقویت کند و به آنها کمک کند و بخش عمده بازارهای داخلی و جهانی را به هم پیوند دهد. فناوری اطلاعات امکان جهش زیر ساختهای فقیر را طوری فراهم ساخته که دوری از بازارها دیگر عامل زیان نیست و کانالهای توزیع ناکارآمد، دیگر از میان رفته و به گذشته‌ها متعلق می‌شوند. ▪ فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در بهبود حکومت گردانی برجای گذارد، می‌تواند به مردمی که دورافتاده، زبان بسته و غیر قابل بروز بوده‌اند صدایی بدهد که بتوانند صرف نظر از جنسیت و مکان زندگی خود سخن بگویند. با این اوصاف با پذیرش قدرت فراوان فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در بهبود و اعتلای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم، باید آن را محور تمام راهبردهای توسعه قرار دهیم. ▪ بر همین اساس نظریه‌هایی مانند ایجاد دولتهای الکترونیکی، شهرهای الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، و تجارت الکترونیکی مطرح گردید و ظرف چند سال اخیر در برخی از کشورها پیشرفتهای قابل توجهی نموده است. مزایای عملی شدن این نظریه‌ها استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات را به یک بحث جهانی و قابل توجه جوامع مختلف مبدل کرده که یکی از آنها، بحث ایجاد دولتهای الکترونیکی است. ● دولتهای الکترونیکی: کاربرد شبکه اینترنت توسط سازمانهای دولتی جهت ارایه خدمات و اطلاعات به مردم، شرکتها و سایر سازمانهای دولتی یکی از تعاریف دولت الکترونیکی است. متخصصان و کارشناسان، دولت الکترونیکی را سازمانی مجازی بدون ساختمان و دیوار توصیف می‌کنند که خدمات دولتی را بدون واسطه بصورت ۲۴ ساعته و هفت روز هفته به مشتریان ارایه می‌دهد. به عبارتی دولت الکترونیکی به مجموعه ارتباطات الکترونیکی میان دولت، شرکتها و شهروندان و کارکنان دولت که از طریق شبکه اینترنت برقرار می‌شود اطلاق می‌گردد. ▪ مزایای دولت الکترونیکی: از جمله مزایایی که برای دولت الکترونیکی برشمرده شده عبارت است از: ۱- افزایش اختیارات شهروندان از طریق دسترسی به اطلاعات و اداره موثرتر امور دولتی . ۲- بهبود ارتباطات میان سازمانهای دولتی با تجارت و صنعت و سایر سازمانهای دولتی . ۳- افزایش دقت و شفافیت در کارهای دولتی . ۴- رشد درآمدهای دولت و کاهش هزینه‌های آن . ۵- ارتقاء کارآیی سیستم‌های اقتصادی و ایجاد شفافیت برای جذب سرمایه‌گذاریهای خارجی و پشتیبانی در کشورهای در حال توسعه . ۶- ایجاد احساس بهتر در مشارکت اجتماعی و اصلاح تصمیم‌گیریها و پیاده‌سازی برنامه‌های توسعه. زمینه‌های کاربرد دولت الکترونیکی: دولت الکترونیکی دارای کاربردهای متفاوتی است که می‌توان آنها را در ۴ گروه زیر دسته‌بندی کرد: ارتباط دولت با شهروندان (از اطلاع رسانی به مردم تا پرداخت صورت حسابهایی مانند قبوض آب، برق، تلفن، و جریمه های ترافیکی از طریق شبکه اینترنتی را شامل می شود) ارتباط دولت با تجارت و صنعت(مانند صدور مجوز و گواهی نامه ها، انجام خرید و فروش کالا و خدمت از طریق اینترنت) ارتباط دولت با کارکنان(هدف ارایه اطلاعات به کارکنان دولتی با استفاده از شبکه های داخلی دولتی - اینترانت- اطلاعاتی مانند اطلاعات پرسنلی، مزایا، بازنسشتگی پرسنل و آخرین اخبار مربوط به فعالیت ها و درخواستهای سایر کارکنان انجام می گیرد) ارتباط دولت با دولت(ارتباط سازمانهای دولتی با یکدیگر از طریق شبکه های داخلی است) ▪ شهرهای الکترونیکی: در تعریف شهر الکترونیکی گفته شده: ارایه دسترسی الکترونیکی شهروندان به شهرداری و اماکن مختلف شهری به صورت شبانه روزی و هفت روز هفته به شیوه ای با ثبات، قابل اطمینان، امن و محرمانه شهر الکترونیکی نام دارد. با عملی شدن نظریه ایجاد شهرهای الکترونیکی شهروندان می‌توانند از طریق اینترنت هر زمان یا هر مکان به اطلاعات و یا خدمات آموزشی، تفریحی، تجاری، اداری و بهداشتی دسترسی پیدا کنند.▪مزایایشهرالکترونیکی: شهر الکترونیکی دارای شرح وسیعی از عملکردها، قابلیتها و مزایا می‌باشد که بصورت اختصار به موارد زیر می‌توان اشاره نمود: ۱- فراهم آوردن خدمات اینترنت با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان و بهبود زندگی مردم با افزایش آگاهی آنان از فرایندهای شهری و همچنین امکانات شهر و تسهیل انجام فعالیت های شهری. ۲- دسترسی ۲۴ ساعته مردم به خدمات شهری ۳- کاهش ترافیک شهری و به تبع آن کاهش آلودگی هوای شهر به دلیل کم شدن رفت و آمدها ۴- صرفه جویی در وقت و انرژی ۵- کاهش فساد اداری ▪ پروژه‌های شهرهای الکترونیکی در ایران : مدتی است در کشور ما نیز به این مهم توجه شده که در این زمینه می توان به پروژه‌های شهرهای الکترونیکی کیش و مشهد اشاره کرد. سند راهبردی شهر الکترونیکی مشهد در ۵۰۰ صفحه تنظیم و تحویل شهرداری آن شده است. این سند در راستای اهداف سند توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار دارد و از این جهت که زمینه اجرای عملیات شهر الکترونیکی مشهد را بر اساس اصول علمی جهان راهبردی می کند حائز اهمیت است. برای پیاده سازی اصولی طرح شهر الکترونیکی و هوشمند کیش به عنوان پایلوت کشور، از یک شرکت ایرلندی با تجربه برای تدوین طرح راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات کیش استفاده شده است. نمایندگان این شرکت تا پایان اردیبهشت ماه سال جاری (۱۳۸۳) در جزیره مستقر خواهند شد و فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. این شرکت ایرلندی تا شش ماه آینده طرحی بر اساس مطالعه و تحقیق و تحلیل از وضعیت جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی کیش ارایه خواهد کرد. ▪ آموزش الکترونیکی: آموزش الکترونیکی نوع جدید از آموزش و مبتنی بر فناوری است که در آن نیازی به حضور دانشجویان در کلاسهای برنامه ریزی شده نیست. به عبارتی این نوع آموزش استفاده از اینترنت برای یادگیری می باشد که از طریق ارتباطات اینترنتی و مرورگر در هر زمان و یا مکانی می توان به این مقصود دست یافت. مفاد آموزشی در آموزش الکترونیکی با آموزش سنتی متفاوت است، بطوری که در آموزش الکترونیکی ۴۰ تا ۵۰ درصد متن آموزشی از طریق استاد و بقیه درس از طریق همکاری و ارتباط مستمر دانشجویان تعیین و تدوین می‌شود. در برخی تعاریف آموزش الکترونیکی به سه دسته اصلی شامل: یادگیری شخصی، یادگیری جمعی و کلاسهای مجازی تقسیم شده است: ▪ یادگیری شخصی : در یادگیری شخصی، فرد رشته مورد علاقه خود را انتخاب و در اینترنت به جستجو و تحقیق در باره آن می‌پردازد. ▪ یادگیری جمعی: در یادگیری جمعی نیز سعی بر استفاده از ابزارهای مختلفی چون سالنهای تبادل نظر و گفتگوی اینترنتی است. دانشجویان به طور همزمان در اینترنت حضور یافته و در مورد موضوعات درسی و یا تمرینها و تحقیقات ارایه شده از طرف استاد به بحث و تبادل نظر می‌پردازند. ▪ کلاسهای مجازی: از کلاسهای مجازی به عنوان بهترین و موثرین شیوه آموزش الکترونیکی نام برده شده است. در این روش معلم و شاگرد تصویر یکدیگر را رویت و تبادل نظر می‌کنند. مزایای آموزش الکترونیکی: مزایای آموزش الکترونیکی با توجه به افزایش قابلیت‌های آن ارتقاء می‌یابد ولی بطور کلی می‌توان به اهم موارد آن اشاره کرد: ۱- پویایی دانشجویان در حین آموزش و ترغیب به امر پژوهش و در واقع ادغام امور آموزشی و پژوهشی در یکدیگر در حین فراگیری. ۲- حذف مشکل استاد محوری. ۳- حذف فاصله و بُعد مکان و قابل دسترس بودن اطلاعات تمامی رشته‌های علمی در حداقل زمان ممکن و در هر نقطه . ۴- عدم اختصاص مطالب آموزشی به قشر خاصی و امکان استفاده عموم افراد اعم از بیکار، شاغل و ... . ۵- صرفه جویی در زمان و هزینه. ۶- افزایش نیروی انسانی مجرب و همگام با فناوری روز. گفتنی است، در مقابل مزایای این روش یک ایراد نیز توسط بعضی کارشناسان مطرح شده، ارتباطات اجتماعی کمتر دانشجویان در حین تحصیل است. ▪ تجارت الکترونیکی: تجارت الکترونیکی به عنوان یکی از مباحث مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تاکید کارشناسان بوده و با سرعت در حال جایگزین شدن تجارت سنتی است و بسیاری از کشورها بهره‌مندی از آن را سرلوحه استراتژیهای بازرگانی خود قرار داده‌اند. خرید و فروش و تبادل هر گونه کالا، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه‌های رایانه‌ای یا انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی،‌‌ از تعاریفی است که برای تجارت الکترونیکی بیان شده است. در کل نظام داد و ستد الکترونیکی اولین مشخصه آن سرعت، دقت، صحت، کنترل آمار و ارقام و استفاده صحیح از فرمهای استاندارد مربوطه بسیار حائز اهمیت می‌باشد و برای تصحیح اشتباهات ثبتی فرصت کوتاه است. با این وجود کارشناسان معتقدند که به صرف وجود برخی خطرات نمی توان از کارایی بالا و دستاوردهای مهم اقتصادی تجارت الکترونیکی چشم پوشید و استفاده از آن را برای سود بردن از گردونه تجارت جهانی الزامی می دانند و معتقدند استفاده از این فناوری جدید نیازمند ایجاد بسترهای فکری و فرهنگی برای پذیرش آن از طرف جامعه، رفع موانع حقوقی و قانونی و تامین پیش نیازهای سخت افزاری و نرم افزاری است. ▪ مزایای تجارت الکترونیکی: گستره مزایای تجارت الکترونیکی روز به روز افزایش می‌یابد و هر سال سهم بیشتری از تجارت جهانی توسط تجارت الکترونیکی انجام می‌شود. از اهم مزایای تجارت الکترونیکی می‌توان موارد زیر را برشمرد: در خرید و فروش کالاها و ارایه خدمات فروش سهولت فراوانی وجود دارد. مشتری از قدرت انتخاب بالایی برخوردار می شود و می‌تواند به فروشگاههای مجازی زیادی سرزده کالای مورد نظر خود را انتخاب کند. بین ۲۱ تا ۷۰ درصد در هزینه های مختلف فعالیتهای تجاری از قبیل تهیه اسناد و فاکتورهای خرید و فروش صرفه جویی می‌شود. فواصل جغرافیایی حذف می‌شود لازم به ذکر است، به رغم مزایایی که تا کنون برای همگانی شدن تجارت الکترونیکی عنوان شده، خطراتی نیز در این شیوه داد و ستد نوین وجود دارد که دزدی الکترونیکی یکی از آنهاست، بگونه‌ای که رمزهای نقل و انتقال وجوه یا کالاها، شناخته شده و از حسابی به حساب دیگر منتقل شود. گرچه تدابیر مختلفی به کار رفته و کنترلهای متعددی در مراحل مختلف به عمل آمده تا در حد قابل قبولی نظام تجارت الکترونیکی اطمینان بخش باشد (حتی، برخی موسسات و شرکتهای بیمه‌ای اقدام به بیمه کردن خطرات دستبردهای رایانه‌ای کرده‌اند)، لهذا گهگاه گزارشهایی در خصوص بروز تخلفات، و سرقتهای الکترونیکی داده می‌شود که کارشناسان و متخصصین امور تجارت الکترونیکی با برپایی همایشهای بین‌المللی و نشستهای تخصصی درصدد بوده‌اند که با اعمال شیوه‌های نوین و اطمینان بخش مانند تمهید حصول اطمینان در امضاهای الکترونیکی و روشهای دیگر از بروز تخلفات جلوگیری به عمل آورند. - ارتباطاتیکفرآینداست. 2- ارتباطاتمی¬تواندخودآگاهیاناخودآگاهباشد. 3- آنچهکهدرارتباطاتردوبدلمی¬شود،پیاماست. 4- پیام¬هادرارتباطاتبهدودستهکلامیوغیرکلامیتقسیممی¬شوند. 5- درارتباطات،فردیادرموقعیتیکفرستندهپیاماستیاگیرندهپیامویاهردو. فرآیندارتباطات،می¬تواندکاملاًتصادفیباشد (ارتباطاتناگهانی) فرآیند ارتباطات، می¬تواند بیانگر احساسات باشد (ارتباطات عاطفی) فرآیند ارتباطات، می¬تواند بیانگر اهداف خاصی باشد (ارتباط بیانگر) سطوح برقراری ارتباط در فرآیند ارتباطات: مردم در سه سطح درون فردی، میان فردی و عمومی با یکدیگر ارتباط برقرار می¬کنند: 1- ارتباطاتدرونفردی: ارتباطباخود: پرورشافکار، تصمیم¬گیری، گوش دادن و خودنگری 2- ارتباطاتمیانفردی: ارتباطبادیگران: گفتوگو،مصاحبهومذاکره 3- ارتباطاتعمومی: ارتباطباگروه انواعارتباطاتعمومی: 1- ارتباطاتمستقیم: درایننوعارتباط،فردبهطورمستقیموچهرهبهچهرهپیامخودرامنتقل می¬کند. 2- ارتباطاتغیرمستقیم: درایننوعارتباط،فردبهطورغیرمستقیموازطریقکانالهاییچونرادیووتلویزیونپیامخودرامنتقلمی¬کند. ویژگیهایارتباطات: 1- ارتباطات،فرایندیپویااست: قابلتغییراست. 2- ارتباطات،فرآیندیپیوستهاست: غیرقابل ایستا است. 3- ارتباطات،فرآیندیبرگشتناپذیراست: غیرقابلجبراناست. 4- ارتباطات،فرآیندیتعاملیاست: چرخه¬ایازکنش¬هاوواکنش¬هااست. 5- ارتباطاتفرآیندیمحتوایی (زمینه¬ای) است: تجربهمدارودانشمحوراست. فرهنگ و ارتباطات: فرهنگ وارتباطات، رابطه مستقیمی با هم دارند. ارتباطات مستقیماً تحت تأثیر فرهنگ است و فرهنگ نیز پدیده¬ای ارتباطی است. فرهنگ چیست؟ فرهنگ، متشکل از مجموعه¬ای است که نظام تعبیه و تفسیر مشترک دارند. مؤلفه¬های فرهنگ: 1- ملیت 2- مذهب 3- گرایش¬هایسیاسی 4- طبقات اجتماعی- اقتصادی 5- جنسیت 6- سرگرمی¬ها 7- ریشه¬هاوسوابقخانوادگیووضعیتتأهل 8- منطقه کشوری انواع رابطه بین فرهنگ و ارتباطات انسانی: 1- ارتباطدرونفرهنگی: برقراریارتباطبافردیکهباوی علقه¬ی فرهنگی داریم مانند ارتباطی که طرفدار یک تيم فوتبال با طرفدار تیم دیگری برقرار می¬کند. 2- ارتباطمیانفرهنگی: برقراریارتباطبافردیکههیچگونهعلقه-یفرهنگیباوینداریمیادارایپیوندفرهنگیضعیفیباویهستیم. مانندارتباطیکهیکایرانیبایکامریکایی برقرار می¬کند. چندفرهنگی (آمیختهفرهنگ): پدید چند فرهنگی در جوامعی وجود دارد که از گروه¬های فرهنگی مختلف تشکیل شده¬اند. مانند جامعه امریکا که به دلیل تنوع نژادی یک کشور چند فرهنگی است. چند فرهنگ گرایی و تاریخچه آن: چند فرهنگ گرایی حرکتی است سیاسی با نگرشی که هدف آن، تضمین آزادی فرهنگی است. این حرکت در پی نادیده گرفتن و به حاشیه بردن گروه¬هایی در امریکا همچون رنگین پوستان، اسپانیولی¬ها، امریکایی اسپانیولی¬ها، آسیایی¬ها به عبارتي اقلیت¬های فرهنگی توسط گروه¬هایی دیگر يعني اکثریت فرهنگی شکل گرفت. تکثر فرهنگی در امریکا و عدم وجود برقراری ارتباط میان فرهنگها، گروه¬های اقلیت را به انزوا کشاند و آنها را در ورود به یک سیستم ارتباطی موفق در اجتماع ناکام ساخت. مؤلفه¬های ارتباطات: 1- منبع (فرستنده) 2- مقصد (گیرنده) 3- کانال (مجرا) 4- پیام 5- بازخور 6- محیطارتباطی 7- اختلال منبع (فرستنده): آنچه که به عنوان یک برقرار کننده ارتباط بر چگونگی ارتباط و تعبیر و تفسیر ما از محرک¬های ارتباطی تأثیر می¬گذارد، صافی ادراکی ماست. این صافی ادراکی عبارتند از: فرهنگ ، مهارت¬های ارتباطی، وضعیت فیزیکی، وضعیت روحی، تجربه-ها، باورها، خاطرات و انتظارات. ویژگیهای منبع: آنچه که در ما به عنوان یک آغازگر ارتباط و فرستنده پیام اتفاق می¬افتد: 1- ایدهیانیازبهبرقراریارتباط،حواسراتحریکمی¬کند. 2- تصمیممی¬گیریمبابهره¬گیریازنمادهایزبانی، ارتباط برقرار کنیم (رمز). 3- بهحافظهوتجربیاتقبلیخودمراجعهکردهتانمادهایزبانیمناسبرابرایانتقالپیامخودبیابیم. (رمزگزاری) مقصد (گیرنده): آنچه که به عنوان یک دریافت کننده پیام بر تعبیر و تفسیر ما از محرک¬های ارتباطی تأثیر می¬گذارد، صافی ادراکی ماست. این صافی ادراکی عبارتند از: فرهنگ، مهارت¬های ارتباطی، وضعیت فیزیکی، وضعیت روحی، تجربه-ها، باورها، خاطرات و انتظارات. ویژگیهای مقصد: آنچه در ما به عنوان یک دریافت کننده پیام اتفاق می¬افتد: 1- محرک¬هاباایجادنیازبهبرقراریارتباط،حواسما را تحریک می¬کنند. 2- نمادهایزبانی (رمزها) رابهشکلینامشخصدریافتمی¬کنیم. 3- ازحافظهوتجربیاتقبلیخوددرجهتمعناکردننهادهااستفادهمی¬کنیم. (رمزگشایی) 4- اطلاعاتراذخیرهمی¬کنیم. 5- بازخوررامی¬فرستیم. نکته: پیام رمزگشایی شده توسط دریافت کننده، با پیام رمزگذاری شده به وسیلة منبع یکسان نیست، زیرا سیستم نمادی هر فرد با توجه به مجموعه¬ای خاص از ادراکات همان فرد شکل می¬گیرد. با توجه به صافی¬های ادراکی متفاوت در افراد مختلف، رمزهایی که از این صافی¬ها عبور می¬کنند به اشکال متفاوتی ظاهر می¬شوند. کانال: در فرایند ارتباط، پیام رمزگذاری شده از یک یا چند کانال عبور می¬کند. انوع کانالها: 1- کانالهایحسی: کانالهایامجراهایحسیدرارتباطاتمستقیمچهرهبهچهره،حواسپنجگانههستند. 2- کانالهایالکترونیکی: کانالهایامجراهای الکترونیکی در ارتباطات غیر مستقیم، تلفن، تلویزیون و يا هر وسیله الکترونیکی دیگر است. پیام: آنچه که در فرایند ارتباط رد و بدل می¬شود پیام است. پیام می¬تواند فردی و یا عمومی باشد. عمل رمزگذاری و رمزگشایی بر روی پیام انجام می¬شود. پیام از طریق کانال منتقل می¬شود. پیام، مجزا از فرستنده و یا گیرنده نیست. بازخور: بازخور، واکنشی کلامی یا غیر کلامی یا ترکیبی از این دو به پیام از طرف دریافت کننده پیام است. ویژگیهای بازخور: 1- بازخور،بیانگرمیزانبرقرارییکارتباطاست. 2- بازخور،تعویض گر نقش دریافت کنده و ارسال کننده پیام است. محیط ارتباطی: عوامل محیطی بر نحوة ارتباط ما تأثیر می¬گذارند. محیط و شرایط ارتباط، اینکه کجا هستیم، در چه شرایطی، با چه کسی و چه دیدگاهی مواجهیم، عناصری مؤثر در برقراری ارتباطند. عواملی نظیر اندازه اتاق،رنگ دیوارها و نوع و محل قرار گرفتن وسایل می¬توانند بر نوع احساس و نحوه برقراري ارتباط ما اثرگذار باشند. اختلال: هرگونه مداخله درونی یا بیرونی در فرایند ارتباطات، اختلال است. انواع اختلال¬ها: 1- اختلال محیطی 2- اختلالفیزیولوژیکی 3- اختلالمعنایی 4- اختلال ساختاری 5- اختلالسازمانی 6- اختلالفرهنگی 7- اختلال روانی اختلال محیطی: «عوامل مزاحم بیرونی» که مانع دریافت پیام توسط دریافت کننده می¬شود. مانند: صدای جاروبرقی که مانع شنیدن صدای اطرافیان می¬شود. اختلال فیزیولوژیکی: «عوامل فیزیکی» که مانع ارسال یا دریافت مؤثر یک پیام می¬شود. مانند: ضعف قدرت تکلم در فرد که مانع درک و فهم درست سخنان وی می¬شود. اختلال معنایی: «معانی کلمات» باعث اختلال در فرایند ارتباط می¬شود. مانند: استفاده وکلا از واژه¬های پیچیده حقوقی و نهایتاً اختلال در برقراری ارتباط با موکل یا استفاده یک روزنامه نگار حوزه پزشکی از واژه¬های تخصصی پزشکی و اختلال در ارتباط با مخاطب عام. اختلال ساختاری: «ساختار زبانها» با توجه به اینکه هر زبانی، ساختار خاص خود را دارد می¬تواند باعث اختلال در ارتباط شود. به عبارتی «زبان» یک اختلال به حساب می¬آید.مانند: دو فرد که زبان یکدیگر را نمی¬دانند یا ساختارهای زبانی آنها متفاوت است در برقراری ارتباط مشکل دارند. اختلال سازمانی: «عدم سازماندهی اطلاعات، اندیشه¬ها و نظرات» باعث اختلال در ارتباط است. مانند: در یک کلاس درس، که استاد از ابتدا با ساختاری معین و تعریف شده، اطلاعات و معلومات خود را در اختیار دانشجو می¬گذارد. مطالب را به صورت منسجم ارائه می¬کند، مباحث درسی در یک جزوه کامل و جامع ارائه می¬شود و دانشجو به عنوان یک دریافت کننده در پایان ترم دچار سردرگمی نمي شود، در اين حالت بين استاد و دانشجو ارتباط بدون اختلال برقرار می¬شود. اختلال فرهنگی: «مقررات غیر معقول و پیش داوری¬های ناآگاهانه در مورد یک فرهنگ خاص» اختلال در ارتباط است.مانند: یک شخص که همواره از یک حزب خاص حمایت کرده است. وی در برقراری ارتباط با حزب مخالف دچار اختلال است، چرا که حمایت بی دریغ وی از حزب موافق مانع از حفظ بی طرفی وی در برابر حزب مخالف می¬شود. اختلال روانی: «مشکلات روحی، روانی» باعث اختلال در ارتباط هستند. مانند: «عصبانیت شدید» که مانع از ارسال یا دریافت درست پیام می¬شود یا «اسکیزوفرنی». راهکارهای مقابله با اختلالات: 1- ایجادفرصت¬هاییبرایدریافتبازخورجهتکسباطمینانازدریافتودرکدرستپیام 2- تکرارپیاموتقویتآندرصورتدرکنادرستپیامازسویدریافتکننده 3- تعریفوحتیتغییرواژه¬هایمبهموغیرقابلفهمدرراستایکمکبهرمزگشاییپیام 4- شناسایی اختلال ارتباطی و تلاش در جهت رفع آن ارتباطات به عنوان یک سیستم: سیستم ارتباطات متشکل از مشارکت کنندگان، محیط، هدف و روش تعامل مشارکت کنندگان است. ویژگیهای یک سیستم ارتباطی: 1- یکسیستمارتباطیباثبات،ارتباطراتنظیموقابلپیشبینیمی¬کند. 2- یک سیستم ارتباطی با ثبات، به مشارکت کنندگان احساس امنیت و اطمینان خاطر می¬دهد. 3- یکسیستمارتباطی،می¬تواندتوسطسن،وضعیت،جنسیت،ویژگی¬هایبرجستهومیراثفرهنگیشکلگیرد. 4- یکسیستمارتباطی،می¬توانددرجهتتقویتارتباطویاتضعیفآنتحققیابد. 5- یکسیستمارتباطی،می¬تواندبراثراهدافازپیشتعیینشدهماازبرقراریارتباطتحدیدشود. الگوهای ارتباطات انسانی: در فرایند پیچیده ارتباطات انسانی، وجود الگوهای ارتباطی می¬تواند به ما در جهت تجزیه و تحلیل و درک بهتر اجزای ارتباطات کمک کند. انواع الگوهای ارتباطی: 1- الگویخطیارتباطات 2- الگویتعاملیارتباطات 3- الگویتبادلیارتباطات الگوی خطی ارتباطات: الگوی خطی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات یک سویه است. در یک الگوی خطی، منبع، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را از طریق یک یا چند کانال حسی به دریافت کننده ارسال می¬کند. دریافت کننده، پیام را دریافت و آن را رمزگشایی می¬کند. ارتباطات یک سویه، دارای اثربخشی محدودی هستند. فقدان پدیده «بازخور» و عدم واکنش به دریافت پیام در این نوع الگو و ارتباط، حوزه تأثیر ارتباط را تحدید می¬کند. مانند یک سخنرانی. الگوی تعاملی ارتباطات: الگوی تعاملی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات دو سویه است. در یک الگوی تعاملی، منبع، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را از طریق یک یا چند کانال حسی به دریافت کننده ارسال می¬کند. دریافت کننده، پیام را دریافت و آن را رمزگشایی می¬کند، سپس بازخور را به رمز تبدیل کرده و آن را مجدداً به منبع برمی¬گرداند. منبع پیام بازخور را رمزگشایی می¬کند. مجدداً منبع بر اساس پیام اولیه ارسال شده و بازخور دریافت شده، یک پیام جدید را به رمز تبدیل می¬کند که این پیام جدید با بازخور سازگار است. در ارتباطات دو سویه، برقرار کنندگان ارتباط باید تلاش کنند تا برای پی بردن به میزان کارایی واقعی روش برقراری ارتباط خود، تعامل کنند. مانند یک جلسه پرسش و پاسخ. الگوی تبادلی ارتباطات: الگوی تبادلی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات چند سویه است. در یک الگوی تبادلی ارتباط گر اول، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را ارسال می¬کند. سپس ارتباط گر دوم، بازخور را به رمز تبدیل کرده و آن را به ارتباط گر اول ارسال می¬کند. ارتباط گر اول نیز آن باز خور را رمزگشایی می¬کند. رمزگذاری و رمزگشایی می¬تواند فوراً و در یک زمان صورت گیرد و پیام¬ها را می¬توان یک زمان ارسال و دریافت کرد. در ارتباطات چند سویه، نقش منبع و دریافت کننده وجود ندارد. هردو ارتباط برقرار کننده، نقش-های قابل مبادله رمزگذار و رمزگشا را ایفا می¬کنند و در یک زمان و فوراً ارتباط برقرار می¬کنند. مانند یک میزگرد. اخلاق: اخلاق عبارتست از مطالعه و بررسی منظم آنچه که باید پایه و اصل رفتار درست و نادرست انسان قرار گیرد. اخلاق مجموعه¬ای از ارزش¬هاست که در ذهن و باور ما نقش بسته¬اند، ما آنها را آگاهانه یا ناآگاهانه پذیرفته¬ایم، بر اساس آنها تصمیم می¬گیریم و عمل می¬کنیم. اخلاق ارتباطات: مسائل اخلاقی جز لاینفک هر فرایند ارتباطی است. ارتبط برقرار کننده اخلاقی، کسی است که معیارهای اخلاقی مورد قبول جامعه را محترم می¬داند و از آنها پیروی می¬کند. ویژگیهای یک سخنران با اخلاق: 1- آگاهانهشنوندهرادرمعرضمطالبنادرستیاناقصقرارندهد. 2- بهطورعمدحقیقت را تغییر ندهد. 3- حقیقتراآنگونهکهدرکمی¬کندارائهنماید. 4- سطحآگاهیشنوندگانراباارائهحقایقلازموضروری،تعاریف،توصیف¬ها،اطلاعاتمستندودقیقارتقادهد. 5- پیامیراارائهکندکهخالیازتهدیدواجبارباشد. 6- برایاثباتعقیدهخود، اقدام به جعل آمار و ارقام و دیگر اطلاعات نکند. 7- بهمنبعاطلاعاتاعتباردهد. ویژگیهای یک شنونده با اخلاق: 1- بادقتبهاطلاعاتارائهشدهگوشفرادهد. 2- نتایجحاصلهراموردارزیابیقراردادهوآنهاراازلحاظعقلانیومنطقیبسنجد. ناصر حسین نژاد

تاریخچه ارتباطات از گذشته تا بحال ارتباطات همواره بعنوان یكی از موضوعات بسیار مهم برای بشر محسوب می شده است.در گذشته های دور دوندگان مسئولیت حمل و انتقال پیام های فرمانروایان و اشخاص مهم را بر عهده داشته اند. دود، نور و پرچم نیز از دیگر اشكال برقراری ارتباط و فرستادن پیام بوده كه اغلب از نقاط بلند و مرتفع و یا برج ها به این منظور استفاده می گردیده است. استفاده از كبوتران نامه بر و اسبها نیز از دیگر روش های متداول برای ارسال پیام بوده اند.تاریخچه ایجاد ارتباط به شكل امروزی به اوائل قرن نوزده با كشف الكتریسیته و خاصیت انتقال آن بصورت سیگنال و علامت، برمی گردد كه از طریق آن برای اولین بار یك پیام با سرعتی افزون تر از سرعت هر انتقال دهندة دیگری فرستاده شد. تلگراف اولین وسیله ای است كه برای ارسال این شیوه از پیام در دنیای مخابرات استفاده شد.در17 مه 1865 میلادی "اتحادیه تلگرافی بین المللی" در پاریس تشكیل شد. ازآن تاریخ به بعد نام این اتحادیه دستخوش تحول شد و سرانجام در 30 اكتبر 1906 میلادی در كنفرانس "اتحادیه تلگرافی بین الملل" تصمیم گرفته شد كه "اتحادیه رادیو و تلگرافی بین الملل" نیز تشكیل شود. در 9دسامبر سال 1932 میلادی به موجب "عهدنامه مادرید" با وحدت دو اتحادیه یاد شده فوق، "اتحادیه بین المللی ارتباطات دور" شروع به كار كرد. در واقع روز جهانی ارتباطات یادآور تأسیس این اتحادیه ها برای پیشرفت ارتباطات است. سابقه عضویت ایران در "اتحادیه تلگرافی بین المللی" بیش از یكصد سال است. نهاد مذكور پس از جنگ جهانی دوم و تشكیل سازمان ملل، به موجب تصمیم كنفرانس عمومی نمایندگان دولتهای عضو، این اتحادیه به صورت نهاد تخصصی سازمان ملل درآمد واز آن زمان تاكنون، جزو مؤسسات ویژه سازمان ملل متحد بوده است. از اواخر سال 1970 میلادی، كشورهای جهان سوم از طریق این اتحادیه كوششهای وسیعی برای رسیدن به دو هدف مشخص در پیش گرفتند: 1ـ سعی در تقسیم و توزیع عادلانه امواج رادیویی 2ـ كوشش در توزیع عادلانه كانالهای تلویزیونی ماهواره ای پخش مستقیم درسراسرجهان اقدام مهم دیگر این اتحادیه كمك به كشورهای جهان سوم برای توسعه ارتباطات وكاربرد هرچه بیشتر آن در توسعه ملی این كشور بوده است. در نگرش جدید، وسایل ارتباط جمعی، رسانه های گروهی ومطبوعات به عنوان بخشی از كلیت ارتباطات در صحنه جهانی ارزیابی شده است. آثار مثبت ارتباطات در جمع بندی كلی آثار متفاوتی در نقش و تأثیر ارتباطات در جهان معاصر محسوس است. بعضی از آثار مثبت آن عبارت اند از: 1ـ تسهیل همگرایی سیاسی در داخل جوامع و بین ملتها در صحنه بین المللی 2ـ توسعه شهر نشینی، ارتقای سطح سواد، افزایش درآمد سرانه و تقویت پیوندهای اجتماعی بین جوامع كه نهایتاً روند دستیابی به "رفاه اقتصادی" را هموار خواهد كرد. 3ـ افزایش مناسبات و مبادلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی میان ملل و اقوام گوناگون و از میان رفتن فواصل جغرافیایی و كمك به برقراری تفاهم، همبستگی، همگونگی و همكاری بین المللی 4ـ كمك به پیشبرد سیاستهای ملی و افزایش سطح مشاركت اجتماعی و برقراری وضع مناسب برای حل و فصل بحران نفوذ، مشاركت، هویت و مشروعیت 5ـ توانایی كمك به برقراری صلح جهانی از طریق تغییر در تصورات طرف مناقشه و ایجاد تصورات دوستانه و گسترش صلح و ثبات و امنیت 6ـ كاركرد آموزشی و دادن اطلاعات به ملتهاو آگاه ساختن ملل از سنتهای ریشه دار ملی و تاریخی 7ـ كمك به گسترش آزادی و احترام به حقوق انسانی، چرا كه جوهر آزادی و عدالت خواهی، بسط اطلاعات و ارتباطات و تسهیل اجتماعی است. نتایج منفی ارتباطات: شاید بهره گیری از واژه منفی در ارزشیابی تأثیرات ارتباطات نادرست باشد، زیرا اگر هر ابزاری در جای خود به كار گرفته نشود، به طور یقین آثار زیانباری به دنبال خواهد داشت. بخشی از كاربردهای منفی ارتباطات عبارت اند از: 1ـ توانایی تجزیه گروههای اجتماعی و اخلال در جریان وحدت ملی جوامع، نظیر بحران یوگسلاوی، تجزیه اتحاد جماهیر شوروی سابق و یا ایجاد شورشها و نا آرامی های قومی و منطقه ای همچون نا آرامی های تبت در جمهوری خلق چین و شمار زیادی از كشورهای افریقایی 2ـ انتقال فناوری نامناسب و وابستگی به كمپانیهای چند ملیتی به ویژه غربی 3ـ ایجاد اختلاف و شكاف میان ملتها به منظور توسعه ناسیونالیسم افراطی، ایدئولوژی های متضاد و در نتیجه بروز شكاف فرهنگی 4ـ تغییر الگوهای مصرف و روشهای زیستی از طریق افزایش خواسته ها و ایجاد دنیای پر زرق و برق، همراه دامهای جذاب جامعه مصرفی 5ـ تضعیف پیوندهای سنتی از طریق تقویت و تبلیغ ارزشهای غربی و نیز كمك به استحاله فرهنگی 6ـ ایجاد نخبگان سیاسی و فرهنگی وابسته به جریانات خود ساخته از طریق شبكه های ارتباطی 7ـ كمك به تشدید تضادهای فرهنگی و بهره برداری های مقطعی و دراز مدت از آن 8ـ بهره برداری تبلیغاتی و انتشار اخبار غیر واقع و تحریفی و بمباران خبری و جریان یك سویه مبادله اطلاعات و اخبار از طرف غرب به جهان سوم به منظور اظهار تواناییهای مالی، فنی و فناورانه در برابر ضعف ساختاری كشورهای جهان سوم عصر ارتباطات: همكاریهای بین المللی، نقش ارتباطات را در جامعه اطلاعاتی انكار ناپذیر ساخته است؛ به نحوی كه افزایش بازدهی جامعه از طریق توسعه شبكه های اطلاعاتی و ارتباطی كه بار اطلاعاتی و ارزش افزوده دارند، كلیه محلهای كار را از طریق اتوماسیون اداری (خودكار سازی) به یكدیگر پیوند داده و ایجاد ارتباط بین دولت و واحدهای محلی از طریق شبكه اطلاعاتی و مخابراتی اداری را متخصص ساخته است. حتی در كشورهای فرا صنعتی عمدتاً اجرای اتوماسیون كامل، اجرای امور در منزل از طریق تلفن تلویزیونی و فعالیتهای بانكی، خرید و فروش، رزرو كردن بلیت و سایر اقدامات مشابه از طریق شبكه های اطلاعاتی و مخابراتی صورت می پذیرد. ارتباطات مخابراتی در قرن حاضر در واقع عامل زیربنایی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلقی می شود و دست راست تمدن نامگذاری شده است. از همین روست كه امروزه میزان توسعه ملی هر كشور را با معیار توسعه ارتباطات مخابراتی در آن كشور ارزشیابی می كنند. هدف ارتباطات مخابراتی این است كه در مناسب ترین وضع اقتصادی، مسافرتهای زاید را حذف كند، مراجعات مردم را به سازمانهای دولتی تقلیل دهد و ضمن برقراری ارتباط همه جانبه موجب صرفه جویی در اوقات و هزینه های جامعه شود. از سوی دیگر امروزه ضرورت و اهمیت استفاده از شبكه های علمی و تحقیقاتی جهانی برای بسیاری از دانش پژوهان در اكثر رشته ها، قطعی و روشن است. آنچه كارایی و بهره مندی از چنین شبكه هایی را به سرعت افزایش می دهد، توانایی روزافزون ارتباطات مخابراتی است كه به یاری رایانه ها شتافته اند و آنها را به صورت ابزاری برای جستجو، جمع آوری، دسته بندی، تجزیه و تحلیل و انتقال حجم بالایی از اطلاعات درآورده است. از طرف دیگر، سهولت دسترس به خدمات اطلاعاتی جدیدتر و گسترده تر ایجاد امكان ارتباط با سایر محققان و سهیم شدن در تجربه های آنها نیز به طور مداوم بر مطلوبیت این ابزار در محیطهای علمی و تحقیقاتی می افزاید. همچنین با استفاده از این روش می توان ضمن بهره مندی از فناوری پیشرفته مخابراتی، به جریان جاری و آینده توسعه اطلاعات متصل شد. به هر حال عصر ما، عصر ارتباطات است و در چنین دورانی قدرت نیز در دست جوامعی است كه از نیرومندترین شبكه های ارتباطی و به تبع آن، از بیشترین اطلاعات برخوردار باشند و این حقیقت انكار ناپذیر تمدن كنون جهانی است. تاریخچه ارتباطات در ایران: اموزش تخصصی در رشته ارتباطات از روزنامه نگاری شروع شده و اولین بار در سال ۱۳۳۷ سازمان پرورش افکار ان زمان دوره تخصصی روزنا مه نگاری را برگزار کرد که در محل دانشگاه تهران برگزار شد و درحقیقت اولین پایه ایجاد دانشکده ارتباطات از ان زمان ایجاد شد و عده ای از استادان ان زمان چون سعید نفیسی و محمد حجازی و عبدالرحمان فرامرزی در انجا شروع به تدریس کردند و در سال ۱۳۳۲ دکترمصباح زاده مدیر وقت روزنامه کیهان تصمیمم گرفت در دانشگاه تهران یک دوره لیسانس روزنامه نگاری تاسیس کند و این درخواستها ادامه داشت تا بالاخره در سال ۱۳۴۶ به همت دکتر معتمد نژاد موسسه عالی مطبوعات و روابط عمومی و تبلیغات تاسیس و عملا علوم ارتباطات تدریس شد که از جمله شرکت کنندگان در اولین دوره این دانشکده دکتر محسنیان راد بود در سال ۱۳۴۸ نام دانشکده به دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تبدیل شد و تا سال ۱۳۵۹ ریاست این دانشکده بر عهده دکتر معتمد نزاد بود در ابان سال ۱۳۵۹ دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی در انچه که امروز دانشکده علامه طباطبایی است ادغام شد در سال ۵۹ رشته ارتباطات تعطیل شد و دوباره از سال ۱۳۶۷ رشته علوم ارتباطات اجتماعی ایجاد شد شاید بتوان گفت رشته ارتباطات یک رشته بین رشته ایست مثلا هربرت شیلر و دکتر تهرانیان که از بزرگان ارتباطات هستند در رشته اقتصاد در س خواندند ره برداری از ارتباطات ماهواره ای در ایران با گشا یش نخستین ایستگاه زمینی در فاصله 55 کیلومتری همدان از مهرماه 1348 به منظور برقراری ارتباطات تلفنی , تلکس و تلویزیونی با کشور های اروپایی-آمریکایی آغاز شد.این ایستگاه زمینی که بعدها به شهید قندی تغییر نام یافت ابتدا مجهز به آنتن با قطر 30 متر و وزنی درحدود 380 تن بود.این ایستگاه در آغاز فعالیت , توانایی برقراری ارتباطات 8 کانال تلفنی و فرستادن و دریافت یک برنامه تلویزیونی از طریق ماهواره انتل ست را بر فراز اقیانوس اطلس داشت. به علت بیاز به ارتباط با کشورهایی آسیایی , در سال 1353 این ایستگاه به آنتن دیگری به قطر 30 متر و وزن 290 تن مجهز شد که ارتباط ماهواره ای با کشورهای آسیایی و دیگر کشور های اروپایی رااز طریق ماهواره انتل ست –که بر فراز اقیانوس هند قرار داشت برقرار می کرد. با گسترش ارتباطات ماهواره ای و به خاطر به کارگیری فناوری جدید در رفع نیازها , توسعه ارتباطات و کاربرد های مختلف آن , مرکز ارتباطات ماهواره ای بومهن و ایستگاه زمینی اصفهان توسط شرکت مخابرات در سال 1365 نصب و راه اندازی شد.در حا ل حاضر مرکز ارتباطات ماهواره ای بومهن, ایستگاه زمینی شهید قندی و ایستگاه زمینی اصفهان با داشتن آنتن های گیرنده و فرستنده مناسب , ارتباطات ماهواره های ایران را برقرار میکنند. به طور كلی یك سیستم ماهواره ای را در چهار بخش می توان مورد بررسی قرار داد. 1- بخش فضایی ماهواره ها به عنوان یک تکرار کننده در فضا به کار می روند.آنها امواج فرستاده شده از ایستگاه زمینی را دریافت کرده, فرکانس آنها را تغیر داده یا تقویت کرده و سپس به منطقه پیش بینی شده می فرستد. عمر ماهواره ها معمولا بین 7 تا 10 سال است.یک ماهواره توسط سلول های جذب کننده انرژی خورشیدی تغذیه می شود و در هنگام خورشید گرفتگی باطری هایی را به کار می گیرد که عمر آن ها یکی از عوامل موثر در تعیین عمر ماهواره است. عامل دیگر در تعیین عمر ماهواره ها مقدار سوخت ذخیره شده در ماهواره است که برای مصرف در میکروموتورها است. میکروموتور ها به منظور اصلاح موقعیت ماهواره ها در مدار به کار می رود 2-بخش زمینی: بخش زمینی شامل ایستگاه های زمینی واجزای آن در زمین است. یکی از بخش های مهم درایستگاه زمینی آنتن است که درجه اهمیت آنتن ها بستگی به قطر آنتن و سایر استاندارد های مربوطه دارد. 3- ساختمان ماهواره ها ماهواره ها از دو بخش تجهیزات مخابراتی و غیر مخابراتی تشکیل شده است. زیر سامانه های مخابراتی , آنتن ها و تکرار کننده ها هستند.در بخش مخابراتی , دستگاهی و جود دارد که وظیفه تکرار کننده های رادیوئی (رله) را انجام میدهد و ترانسپاندر نام دارد. ترانسپاندرها سیگنال های فرستاده شده از زمین را دریافت و پس از تقویت و تغیر فرکانس , آنها را به زمین میفرستند.آنتن های مربوط به این تراسپاندرها , به گونه ای طراحی شده اند که فقط بخش هایی از سطح زمین را که درون شبکه ماهواره ای قرار داردند, پوشش دهند. بخش غیر مخابراتی ماهواره ها که در واقع پشتیبانی فنی آن است شامل سامانه کنترل حرارتی , سامانه کنترل موقعیت و مدار, ساختمان مکا نیکی , سامانه منبع تغزیه و موتور اوج گیری است. 4- پوشش ماهواره ها یکی از مهمترین مسائل طراحی سامانه های ماهواره ای , پوشش دهی ماهواره ای زمین است.برای طراحی بخش های مختلف سامانه ماهواره ای نظیر تعداد ماهواره ها یی که باید استفاده شود, انتخاب مدار, فرکانس و همچنین داشتن مقدار سطح پوشش دهی زمین ضروری است.وسعت سطح زیر پوشش ماهواره ها اصولا با ارتفاع آن ها , حداقل زاویه ارتفاع مجاز برای دیدن ماهواره توسط آنتن ایستگاه و همچنین پهنای پرتو آنتن ماهواره ارتباط دارد. تمام سطح زمین غیر از قطبین را توسط سه ماهواره می توان پوشش داد و حداقل زاویه ای که آنتن های داخل این پوشش برای دیدن ماهواره لازم دارند ’حداقل زاویه ارتفاع’ می گویند. به طور کلی اندازه و شکل واقعی سطح زیر پوشش ماهواره توسط مشخصه آنتن ماهواره تعیین میشود. در این مورد چند نوع پوشش توسط ماهواره های ثابت امکان پذیر است: 4-1- پوشش عمومی : این نوع پوشش بزرگترین منطقه ممکن از سطح زمین را در بر می گیرد و برای دریافت آن انتن های بزرگ لازم است. 4-2- پوشش منطقه ای : بخشی از کره زمین را پوشش می دهد و سطح زیر پوشش آن از پوشش عمومی کمتر است. 4-3- پوشش نیم کره ای : بخشی از کره زمین که معمولا پوشش نیم کرهای را تشکیل میدهد و در شبکه انتل ست به کار رفته است. 4-4- پوشش نقطه ای : پوشش فقط بر روی یک کشور یا یک نقطه خاص متمرکز خواهد شد که در این حالت سیگنال دریافتی قوی تر بوده و دریافت آن با آنتن های کوچک امکان پذیر است. 4-5- پوشش شکل داده شده : در این حالت پرتو آنتن برای زیر پوشش قرار دادن کشور یا محلی مشخص از همان کشور خواهد بود و حتی میتوان یک کشور را از پوشش خود خارج کند. تقسیم بندی ماهواره ها از لحاظ وزن: 1- ماهواره بزرگ : با وزن بالای 1000 kg . بیشتر ماهواره های مدار ثابت نسبت به زمین از نوع ماهواره های بزرگ هستند. 2- ماهواره متوسط : با وزن بین 500 تا 1000 کیلو گرم. 3- ماهواره کوچک : با وزن بین 100 تا 500 کیلو گرم. 4- ماهواره میکرو : با وزن بین 10 تا 100 کیلو گرم.این ماهواره ها به دلیل صرفه اقتصادی و امکان شبه سازی ماهواره بزرگ با آن ها , در زمینه های پژوهشی-آزمایشگاهی دارای کاربرد وسیعی هستند.همچنین برای ماموریت های هواشناسی , تقویت و پخش دوباره سیگنال ها, مخابرات, تلفن همراه و نقشه برداری از مناطق دور دست دارای توانایی های خوبی است. 5- ماهواره نانو : با وزن بین 10 کیلوگرم وکمتر و هزینه ساخت 1 میلیون دلار. نگاهى به تاريخچه تحولات ماهواره هاى مخابراتى دانشمندان نويد مى دهند كه سده بيست و يكم، گواه انقلاب واقعى در نظام ارتباطات فضايى خواهد بود كه در طى بيست سال آينده منجر به تغيير مفاهيم زندگى بشر خواهد شد، مثلاً آموزش و بهداشت و ديگر خدمات ضرورى به بركت ارتباطات برتر و از ميان خلاء با شتاب و كارايى والايى انجام خواهد گرفت. شبكه هاى اطلاعاتى با افق هاى دورتر و فراگيرتر گسترش خواهد يافت تا همه عرصه هاى تجارى، صنعتى، كشاورزى، علمى و رفاهى را دربرگيرد. طى چند سال آينده شبكه هايى از ماهواره ها در فضا گسترش خواهند يافت كه شماره شان به هزاران هزار مى رسد و كاربردهاى گوناگونى خواهند داشت. تا اويل سال ۱۹۶۰ ميلادى غير از چند ارتباط محدود كه توسط دستگاه بى سيم برقرار شده بود مسئله انتخاب وجود نداشت و به علت ظرفيت كم و تقاضا براى ارتباطات بيشتر، انباشته بودن طيف هاى فركانسى و ضعف سيستم انتقال صوتى تنها وسيله ارتباطى بين قاره اى كابل تلفنى زيردريايى بود. اما در سال ۱۹۶۰ ميلادى يعنى تقريباً سه سال بعد از پرتاب اولين سفينه شوروى، آمريكايى ها نخستين قمر مصنوعى مخابراتى را در مدار زمين قرار دادند كه قطر اين قمر بزرگ ۳۰ متر بود و در ارتفاع ۱۵۰۰ كيلومترى زمين گردش مى كرد. اين قمر مجهز به نوعى آينه بود كه امواج را از ايستگاه هاى فرستنده مى گرفت و به ايستگاه هاى گيرنده كه به علت كروى بودن زمين نمى توانستند آنها را به صورت مستقيم دريافت كنند منعكس مى كرد. به اين ترتيب اولين ارتباط آزمايشى به وسيله ماهواره بين دو نقطه دوردست آمريكا يعنى از كاليفرنيا تا نيوجرسى برقرار شد و قسمت اعظم انرژى اشعه اى كه از ايستگاه فرستنده ارسال مى شد در فضا پخش و تنها قسمت كوچكى از آن توسط ماهواره منعكس مى شد و براى اينكه اشعه منعكس شده قابل استفاده شود لازم بود به وسيله ايستگاه عظيم و پرقدرتى تقويت شود كه نتيجه كار مطلوب نبود به همين دليل آمريكايى ها شروع به ساختن قمر مصنوعى مخابراتى جديدى كردند كه امواج را به وسيله آنتن هايى از زمين دريافت و پس از تقويت به سوى ايستگاه هاى گيرنده زمينى ارسال كند. و انديشه استفاده از ماهواره ها به صورت رله براى ارتباطات راه دور ابتدا از سوى نويسنده معروف داستان هاى علمى -تخيلى و يكى از بنيانگذاران انجمن انگليسى بين ستاره ها آرتورسى كلارك مطرح شد و در مقاله اى در اكتبر سال ۱۹۴۵ ميلادى مجله جهان بى سيم چاپ شد كه اين مقاله سرآغازى براى شروع فعاليت هاى جدى ارتباطات ماهواره اى شد. •فعاليت هاى كلارك كلارك با درنظر گرفتن سه ماهواره در ارتفاع ۳۶ هزار كيلومترى از سطح زمين و روى محيط مدار دايره اى شكل دور كره زمين به فواصل مساوى از هم، پوشش ارتباط ماهواره اى تمام سطح زمين را ميسر مى ساخت. بعد از چاپ مقاله كلارك طى ده سال سه اختراع مهم انجام شد كه مورد استفاده آنها در ساخت ماهواره ها است؛ اولى سلول هاى خورشيدى است كه تبديل كننده انرژى نورى خورشيد به الكتريسيته هستند، دوم انواع مختلف ترانزيستور و سوم لامپ تقويت موج راديويى بوده است. در واقع اين نوع تقويت كننده ها با طيف وسيع فركانس و بازدهى حدود ۲۰ الى ۴۰ درصد از معمولى ترين نوع تقويت كننده در امواج مخابراتى ماهواره اى محسوب مى شوند. در سال ۱۹۶۲ ميلادى، تاريخ ارتباطات ورق خورد و نخستين ماهواره از نوع رله و تقويت كننده اى به نام تله استار در دهم ژوئيه همين سال از سوى آمريكا در مدار قرار گرفت و براى اولين بار برنامه اى از تلويزيون آمريكا توسط اين قمر مصنوعى كه بر بالاى اقيانوس اطلس قرار داشت منعكس و براى مردم نمايش داده شد و به دنبال آن دومين ماهواره از همين نوع چند ماه بعد پرتاب شد و ماهواره تله استار در مدارى كه فاصله آن بين ۹۰۰ تا ۵۵۰۰ كيلومتر بالاتر از سطح دريا قرار داشت نصب شد. اين ماهواره ها تقريباً هر دو ساعت و نيم يك بار كره زمين را دور مى زدند و به دليل اينكه كره زمين در هر ۲۴ ساعت يك بار به دور خود مى چرخد ارتباط بين دو نقطه از زمين فقط چند بار در شبانه روز امكان پذير بود و اين ماهواره تنها مدت كوتاهى در يك نقطه قابل رويت مى ماند كه اين مدت به ارتفاع مدار قمر مصنوعى كه از سطح دريا قرار داشت وابسته بود. براى برقرارى ارتباط دائمى، فقط يك راه به نظر مى رسيد و آن اينكه ماهواره بايد در بالاى يك نقطه از زمين در ارتفاع معينى ثابت بماند كه ظاهراً خيلى مشكل بود ولى عملاً وقتى زمان گردش ماهواره به دور زمين ۲۴ ساعت باشد همزمان با كره زمين به دور آن خواهد گشت و از نظر ما در آسمان بى حركت خواهد ماند چون اين قمر مصنوعى در يك مدار دايره اى حركت مى كند كه مركز آن منطبق بر مركز كره زمين و صفحه اين دايره نيز عمود بر محور زمين است. اين مدار دايره اى به موازات خط استوا خواهد بود و همين طور به دليل سرعت قمر مصنوعى نمى تواند از مقدار معينى كمتر باشد به دليل آنكه قمر مصنوعى بايد در ۲۴ ساعت يك بار به دور زمين چرخش نمايد، مى بايست محيط دايره اى مسير قمر مصنوعى و در نتيجه ارتفاع مدار آن را بيشتر كرد.محاسبات و تجربه هاى عملى نشان داده كه براى اين منظور، بايد ارتفاع ماهواره از سطح دريا حدوداً ۳۶ هزار كيلومتر باشد؛ فاصله اى كه در آن از طرف زمين نيروى جاذبه به ماهواره وارد نمى شود. اين مدار را اصطلاحاً مدار ژئوسنكرون يا زمين آهنگ مى نامند. وقتى كه ماهواره به ارتفاع ۳۶ هزار كيلومترى از سطح دريا رسيد آن را به آرامى منحرف مى كنند كه در بالاى نقاط انتخاب شده باقى بماند ولى در صورت انحراف از مسير اصلى و دور شدن از نقطه دلخواه توسط موتورهاى عكس العملى كوچكى كه در آنها تعبيه شده و از ايستگاه هاى كنترل زمين هدايت مى شوند آن را دوباره به وضعيت مطلوب برمى گردانند. بدين ترتيب سير تحولات ماهواره هاى مخابراتى ادامه پيدا كرد تا به امروز كه شاهد به كارگيرى تكنيك هاى بسيار پيشرفته در اين سيستم ها جهت ارتقاى سطح كيفيت و افزايش ظرفيت آنها هستيم. •ماهواره هاى مخابراتى گسترش ارتباطات در سطح جهان، استفاده از سيستم هاى مخابراتى را با ظرفيت بيشتر و پوشش وسيع تر و كيفيت بهتر طلب مى كند و براى تامين اين موارد يكى از روش هايى كه مى تواند به طور مناسب جوابگوى نيازهاى فعلى و آتى بشر در اين زمينه باشد استفاده از ماهواره هاى مخابراتى است. ماهواره هاى مخابراتى سفينه اى است كه سيگنال هاى الكتريكى را از فرستنده اى زمينى دريافت مى كند و بعد از تقويت و تغيير فركانس هاى حامل به سمت ايستگاه هاى زمينى در نقاط ديگر ارسال مى كند. چون ماهواره هاى مخابراتى سيگنال ها را تقويت كرده و سپس بازگشت مى دهند، بيشتر به عنوان تكراركننده و رله شناخته مى شوند. ماهواره هاى مخابراتى معمولاً در مدارهاى خاصى از كره زمين قرار مى گيرند كه به نظر فرستنده ها و گيرنده هاى روى زمين ثابت به نظر مى آيند. به كمك يك فرستنده بر روى زمين و يك ماهواره هم بر روى يك مدار، مى توان حدود يك سوم سطح زمين را پوشش داد. اولين ماهواره مخابراتى بين المللى از سرى اينتل است با ظرفيت ۲۴۰ كانال تلفنى در سال ۱۹۶۵ ميلادى به فضا پرتاب شد و سرآغازى براى پوشش ارتباطات ماهواره اى در سطح بين المللى شد. موارد استفاده ماهواره هاى مخابراتى و تاثير فراوان آن بر زندگى بشر باعث شده كه روزبه روز توجه انسان به اين وسيله ارتباطى افزايش يابد. داشتن ماهواره مخابراتى مستقل براى هر كشورى باعث ايجاد تسهيلات در امر انتقال اطلاعات كامپيوترى از دانشگاه ها به مراكز تحقيقات و بالعكس، هر چه سريع تر انجام شدن امور اقتصادى، پوشش كليه نقاط كشور از نظر برنامه هاى تلويزيونى، راديويى و تلفنى با نصب سريع آنتن هاى گيرنده زمينى در نقاط مختلف كشور، آموزش كشاورزى و پزشكى از راه دور و كاربردهاى وسيع و متنوع ديگرى خواهد بود. ماهواره هاى مخابراتى در مدار خاصى مستقر مى شوند كه حدود ۳۵۷۸۸ كيلومتر از خط استوا فاصله دارند. هر ماهواره با سرعت و جهتى همسان با كره زمين در حال حركت است در اين شرايط ماهواره در مكانى بالاى خط استوا نسبت به زمين ثابت مى شود. ماهواره هاى مخابراتى ابتدا براى ارتباطات تلفنى طراحى شده اند ولى امروزه شاهد ارائه سرويس هاى گوناگونى از قبيل كاربردهاى تلويزيونى تجارى و كنفرانس از راه دور از طريق ماهواره هستيم اما هنوز سرويس تلفنى بالاترين حجم را در بين ديگر سرويس ها حفظ كرده است. در حال حاضر از ۱۹ ماهواره مخابراتى بين المللى از سرى اينتل ست ده ماهواره بالاى اقيانوس اطلس، چهار ماهواره بر روى اقيانوس آرام و پنج ماهواره ديگر بالاى اقيانوس هند قرار دارد و اين ماهواره ها يك ارتباط ماهواره اى بين المللى با زير پوشش قرار دادن تقريباً كليه نقاط دنيا به وجود آورده اند. يك ماهواره مخابراتى كه در واقع يك نوع تكراركننده فركانس هاى راديويى است در ساده ترين شكل خود عمليات را انجام مى دهد.سيگنال هاى دريافت شده توسط آنتن ماهواره ابتدا به علت افت بسيار زيادى كه بر اثر مسير طولانى داشته تقويت و سپس با فركانس نوسان ساز محلى مخلوط مى شود و تغيير فركانس مى دهد و بالاخره پس از تقويت مجدد به آنتن فرستنده ماهواره داده مى شود تا به طرف ايستگاه هاى موردنظر و زير پوشش ارسال شود. ماهواره هاى مخابراتى معمولاً بين ۸ تا ۱۲ سال عمر مى كنند. در واقع ميزان سوخت موردنياز سيستم فرعى براى حفظ موقعيت ماهواره و همچنين از كارافتادن تدريجى سلول هاى خورشيدى كه در سيستم فرعى تغذيه قدرت الكتريكى قرار دارند از عوامل محدودكننده عمر ماهواره هستند. •ويژگى هاى ماهواره هاى مخابراتى گسترش منطقه تحت پوشش ارتباط بين نقاط مختلفى كه در پوشش يك ماهواره قرار دارند به آسانى امكان پذير است و وسعت زير پوشش ماهواره بستگى به نوع آنتن ماهواره دارد كه مى تواند محلى نسبتاً كوچك يا يك كشور و يا منطقه اى متشكل از چندين كشور و يا يك نيم كره باشد. انعطاف پذيرى هر جا يك پايانه ماهواره اى وجود داشته باشد امكان استفاده از سيستم ماهواره اى فراهم خواهد بود. اين پايانه ها را مى توان بر روى سكوى كشتى، هواپيما و واحدهاى متمركز معينى قرار داد و از طريق آن با نقاط ديگر ارتباط برقرار كرد. پهناى باند زياد با توجه به اين كه در فركانس هاى بالا مثل ۱۱ و ۱۴ گيگاهرتز پهناى باند بيشترى در اختيار ما قرار دارد مى توان از برنامه هاى تلويزيونى با كيفيت بالا، كانال هاى زياد تلفنى و انتقال اطلاعات با سرعت بالا برخوردار شويم. هزينه كم با توجه به اين كه ايجاد ارتباط بين دو نقطه توسط ماهواره مستقل از فاصله بين آنها است اين نقاط مى توانند در هر فاصله اى از يكديگر در منطقه زير پوشش واقع شده باشند لذا هزينه هاى مربوطه، به بعد مسافت بستگى ندارد و براى بسيارى از موارد از هزينه ايجاد يك شبكه زيرزمينى كمتر خواهد بود. ضريب اطمينان ارتباط بين دو نقطه در شبكه ماهواره اى مخابرات داراى ضريب اطمينانى برابر يا بهتر از ارتباط از مسيرهاى زمينى است. سرعت دريافت به علت مسافت زياد مثلاً بين ۷۲ هزار تا ۸۲ هزار كيلومتر بين دو پايانه ايستگاه ماهواره اى زمينى سيگنال فرستاده شده كه با سرعت نور حركت مى كند حداقل ۳۰۰ ميلى ثانيه طول مى كشد تا به پايانه ديگر برسد. ايجاد اكو بر اثر تبديل خطوط انتقال از دو سيم به چهار سيم در قسمتى از مسير شبكه زمينى، سيگنال با پديده اكو روبه رو مى شود به اين معنى كه بخشى از سيگنال هاى آن بازگشت داده مى شود. براى كاهش اين حادثه ناخواسته و مزاحم از تجهيزاتى به نام حذف كننده اكو استفاده مى شود. در زمينه مزيت هاى بيشتر ماهواره مخابراتى مى توان گفت كه سيگنال هاى راديويى منتشر شده از ماهواره مخابراتى به طور همزمان مى تواند توسط چندين ايستگاه زمينى زير پوشش دريافت شود و اين مسئله فقط از طريق ماهواره هاى مخابراتى امكان پذير است و از راه كابل يا ديگر وسايل ارتباطى ميسر نيست. در واقع ارتباطات ماهواره اى براى ايجاد ارتباط بين المللى بين كشورها و ارتباطات محلى بين شهرها و مناطق دورافتاده بسيار مناسب است و مى توان با استفاده از ماهواره مخابراتى يك شبكه ارتباطى با كيفيت بالا و هزينه كم در سطحى گسترده ايجاد كرد. •ماهواره هاى راديو و تلويزيونى شكى نيست كه وسايل ارتباط جمعى از قبيل راديو و تلويزيون در پيشبرد هدف هاى اجتماعى، اقتصادى، فرهنگى و فنى تاثير بسزايى دارند. در سال هاى اخير پخش صدا و تصوير از طريق ماهواره به عنوان موثرترين وسيله در نيل به هدف هاى فوق توجه همگان را به خود جلب كرده است. براى اين منظور برنامه تلويزيونى از يك ايستگاه زمينى به ماهواره ارسال مى شود و سپس ماهواره تصوير فوق را روى يك شعاع باريك كه فقط ناحيه مشخص شده اى از زمين را مى پوشاند برمى گرداند. ايستگاه زمينى با آنتن هاى بشقابى شكل تصوير را مى گيرد و آن را دوباره پخش مى كند. به عبارت ديگر مى تواند در آن واحد و به طور همزمان مثلاً در ايران برنامه هاى تلويزيونى خيلى از كشورها را مشاهده كرد. اين گونه ماهواره ها مى توانند ارتباط برنامه هاى راديو و تلويزيون را به طور مستقيم بين ماهواره و گيرنده هاى خانگى تلويزيون برقرار كنند. در ژاپن و فرانسه تصاوير تلويزيونى مستقيماً از ماهواره به گيرنده هاى خانگى كه آنتن هاى كوچك و تقريباً ارزان قيمتى دارند انتقال پيدا مى كند. چنان چه قرار باشد اين روش در سطوح وسيع خود به كار گرفته شود مسائل بغرنجى در زمينه حقوق فضايى و سياسى به وجود مى آيد، بدين منظور كميته هاى تخصصى سازمان ملل متحد مشغول بررسى هستند تا راه حل هاى مناسبى براى اين مسئله پيدا كنند اما در حال حاضر در بسيارى از كشورها امكان دريافت سيگنال هاى صوتى و يا تصويرى به كمك آنتن هاى معمولى وجود ندارد محمد علی محمد پور

تاریخچه ارتباطات از گذشته تا بحال ارتباطات همواره بعنوان یكی از موضوعات بسیار مهم برای بشر محسوب می شده است.در گذشته های دور دوندگان مسئولیت حمل و انتقال پیام های فرمانروایان و اشخاص مهم را بر عهده داشته اند. دود، نور و پرچم نیز از دیگر اشكال برقراری ارتباط و فرستادن پیام بوده كه اغلب از نقاط بلند و مرتفع و یا برج ها به این منظور استفاده می گردیده است. استفاده از كبوتران نامه بر و اسبها نیز از دیگر روش های متداول برای ارسال پیام بوده اند.تاریخچه ایجاد ارتباط به شكل امروزی به اوائل قرن نوزده با كشف الكتریسیته و خاصیت انتقال آن بصورت سیگنال و علامت، برمی گردد كه از طریق آن برای اولین بار یك پیام با سرعتی افزون تر از سرعت هر انتقال دهندة دیگری فرستاده شد. تلگراف اولین وسیله ای است كه برای ارسال این شیوه از پیام در دنیای مخابرات استفاده شد.در17 مه 1865 میلادی "اتحادیه تلگرافی بین المللی" در پاریس تشكیل شد. ازآن تاریخ به بعد نام این اتحادیه دستخوش تحول شد و سرانجام در 30 اكتبر 1906 میلادی در كنفرانس "اتحادیه تلگرافی بین الملل" تصمیم گرفته شد كه "اتحادیه رادیو و تلگرافی بین الملل" نیز تشكیل شود. در 9دسامبر سال 1932 میلادی به موجب "عهدنامه مادرید" با وحدت دو اتحادیه یاد شده فوق، "اتحادیه بین المللی ارتباطات دور" شروع به كار كرد. در واقع روز جهانی ارتباطات یادآور تأسیس این اتحادیه ها برای پیشرفت ارتباطات است. سابقه عضویت ایران در "اتحادیه تلگرافی بین المللی" بیش از یكصد سال است. نهاد مذكور پس از جنگ جهانی دوم و تشكیل سازمان ملل، به موجب تصمیم كنفرانس عمومی نمایندگان دولتهای عضو، این اتحادیه به صورت نهاد تخصصی سازمان ملل درآمد واز آن زمان تاكنون، جزو مؤسسات ویژه سازمان ملل متحد بوده است. از اواخر سال 1970 میلادی، كشورهای جهان سوم از طریق این اتحادیه كوششهای وسیعی برای رسیدن به دو هدف مشخص در پیش گرفتند: 1ـ سعی در تقسیم و توزیع عادلانه امواج رادیویی 2ـ كوشش در توزیع عادلانه كانالهای تلویزیونی ماهواره ای پخش مستقیم درسراسرجهان اقدام مهم دیگر این اتحادیه كمك به كشورهای جهان سوم برای توسعه ارتباطات وكاربرد هرچه بیشتر آن در توسعه ملی این كشور بوده است. در نگرش جدید، وسایل ارتباط جمعی، رسانه های گروهی ومطبوعات به عنوان بخشی از كلیت ارتباطات در صحنه جهانی ارزیابی شده است. آثار مثبت ارتباطات در جمع بندی كلی آثار متفاوتی در نقش و تأثیر ارتباطات در جهان معاصر محسوس است. بعضی از آثار مثبت آن عبارت اند از: 1ـ تسهیل همگرایی سیاسی در داخل جوامع و بین ملتها در صحنه بین المللی 2ـ توسعه شهر نشینی، ارتقای سطح سواد، افزایش درآمد سرانه و تقویت پیوندهای اجتماعی بین جوامع كه نهایتاً روند دستیابی به "رفاه اقتصادی" را هموار خواهد كرد. 3ـ افزایش مناسبات و مبادلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی میان ملل و اقوام گوناگون و از میان رفتن فواصل جغرافیایی و كمك به برقراری تفاهم، همبستگی، همگونگی و همكاری بین المللی 4ـ كمك به پیشبرد سیاستهای ملی و افزایش سطح مشاركت اجتماعی و برقراری وضع مناسب برای حل و فصل بحران نفوذ، مشاركت، هویت و مشروعیت 5ـ توانایی كمك به برقراری صلح جهانی از طریق تغییر در تصورات طرف مناقشه و ایجاد تصورات دوستانه و گسترش صلح و ثبات و امنیت 6ـ كاركرد آموزشی و دادن اطلاعات به ملتهاو آگاه ساختن ملل از سنتهای ریشه دار ملی و تاریخی 7ـ كمك به گسترش آزادی و احترام به حقوق انسانی، چرا كه جوهر آزادی و عدالت خواهی، بسط اطلاعات و ارتباطات و تسهیل اجتماعی است. نتایج منفی ارتباطات: شاید بهره گیری از واژه منفی در ارزشیابی تأثیرات ارتباطات نادرست باشد، زیرا اگر هر ابزاری در جای خود به كار گرفته نشود، به طور یقین آثار زیانباری به دنبال خواهد داشت. بخشی از كاربردهای منفی ارتباطات عبارت اند از: 1ـ توانایی تجزیه گروههای اجتماعی و اخلال در جریان وحدت ملی جوامع، نظیر بحران یوگسلاوی، تجزیه اتحاد جماهیر شوروی سابق و یا ایجاد شورشها و نا آرامی های قومی و منطقه ای همچون نا آرامی های تبت در جمهوری خلق چین و شمار زیادی از كشورهای افریقایی 2ـ انتقال فناوری نامناسب و وابستگی به كمپانیهای چند ملیتی به ویژه غربی 3ـ ایجاد اختلاف و شكاف میان ملتها به منظور توسعه ناسیونالیسم افراطی، ایدئولوژی های متضاد و در نتیجه بروز شكاف فرهنگی 4ـ تغییر الگوهای مصرف و روشهای زیستی از طریق افزایش خواسته ها و ایجاد دنیای پر زرق و برق، همراه دامهای جذاب جامعه مصرفی 5ـ تضعیف پیوندهای سنتی از طریق تقویت و تبلیغ ارزشهای غربی و نیز كمك به استحاله فرهنگی 6ـ ایجاد نخبگان سیاسی و فرهنگی وابسته به جریانات خود ساخته از طریق شبكه های ارتباطی 7ـ كمك به تشدید تضادهای فرهنگی و بهره برداری های مقطعی و دراز مدت از آن 8ـ بهره برداری تبلیغاتی و انتشار اخبار غیر واقع و تحریفی و بمباران خبری و جریان یك سویه مبادله اطلاعات و اخبار از طرف غرب به جهان سوم به منظور اظهار تواناییهای مالی، فنی و فناورانه در برابر ضعف ساختاری كشورهای جهان سوم عصر ارتباطات: همكاریهای بین المللی، نقش ارتباطات را در جامعه اطلاعاتی انكار ناپذیر ساخته است؛ به نحوی كه افزایش بازدهی جامعه از طریق توسعه شبكه های اطلاعاتی و ارتباطی كه بار اطلاعاتی و ارزش افزوده دارند، كلیه محلهای كار را از طریق اتوماسیون اداری (خودكار سازی) به یكدیگر پیوند داده و ایجاد ارتباط بین دولت و واحدهای محلی از طریق شبكه اطلاعاتی و مخابراتی اداری را متخصص ساخته است. حتی در كشورهای فرا صنعتی عمدتاً اجرای اتوماسیون كامل، اجرای امور در منزل از طریق تلفن تلویزیونی و فعالیتهای بانكی، خرید و فروش، رزرو كردن بلیت و سایر اقدامات مشابه از طریق شبكه های اطلاعاتی و مخابراتی صورت می پذیرد. ارتباطات مخابراتی در قرن حاضر در واقع عامل زیربنایی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلقی می شود و دست راست تمدن نامگذاری شده است. از همین روست كه امروزه میزان توسعه ملی هر كشور را با معیار توسعه ارتباطات مخابراتی در آن كشور ارزشیابی می كنند. هدف ارتباطات مخابراتی این است كه در مناسب ترین وضع اقتصادی، مسافرتهای زاید را حذف كند، مراجعات مردم را به سازمانهای دولتی تقلیل دهد و ضمن برقراری ارتباط همه جانبه موجب صرفه جویی در اوقات و هزینه های جامعه شود. از سوی دیگر امروزه ضرورت و اهمیت استفاده از شبكه های علمی و تحقیقاتی جهانی برای بسیاری از دانش پژوهان در اكثر رشته ها، قطعی و روشن است. آنچه كارایی و بهره مندی از چنین شبكه هایی را به سرعت افزایش می دهد، توانایی روزافزون ارتباطات مخابراتی است كه به یاری رایانه ها شتافته اند و آنها را به صورت ابزاری برای جستجو، جمع آوری، دسته بندی، تجزیه و تحلیل و انتقال حجم بالایی از اطلاعات درآورده است. از طرف دیگر، سهولت دسترس به خدمات اطلاعاتی جدیدتر و گسترده تر ایجاد امكان ارتباط با سایر محققان و سهیم شدن در تجربه های آنها نیز به طور مداوم بر مطلوبیت این ابزار در محیطهای علمی و تحقیقاتی می افزاید. همچنین با استفاده از این روش می توان ضمن بهره مندی از فناوری پیشرفته مخابراتی، به جریان جاری و آینده توسعه اطلاعات متصل شد. به هر حال عصر ما، عصر ارتباطات است و در چنین دورانی قدرت نیز در دست جوامعی است كه از نیرومندترین شبكه های ارتباطی و به تبع آن، از بیشترین اطلاعات برخوردار باشند و این حقیقت انكار ناپذیر تمدن كنون جهانی است. تاریخچه ارتباطات در ایران: اموزش تخصصی در رشته ارتباطات از روزنامه نگاری شروع شده و اولین بار در سال ۱۳۳۷ سازمان پرورش افکار ان زمان دوره تخصصی روزنا مه نگاری را برگزار کرد که در محل دانشگاه تهران برگزار شد و درحقیقت اولین پایه ایجاد دانشکده ارتباطات از ان زمان ایجاد شد و عده ای از استادان ان زمان چون سعید نفیسی و محمد حجازی و عبدالرحمان فرامرزی در انجا شروع به تدریس کردند و در سال ۱۳۳۲ دکترمصباح زاده مدیر وقت روزنامه کیهان تصمیمم گرفت در دانشگاه تهران یک دوره لیسانس روزنامه نگاری تاسیس کند و این درخواستها ادامه داشت تا بالاخره در سال ۱۳۴۶ به همت دکتر معتمد نژاد موسسه عالی مطبوعات و روابط عمومی و تبلیغات تاسیس و عملا علوم ارتباطات تدریس شد که از جمله شرکت کنندگان در اولین دوره این دانشکده دکتر محسنیان راد بود در سال ۱۳۴۸ نام دانشکده به دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تبدیل شد و تا سال ۱۳۵۹ ریاست این دانشکده بر عهده دکتر معتمد نزاد بود در ابان سال ۱۳۵۹ دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی در انچه که امروز دانشکده علامه طباطبایی است ادغام شد در سال ۵۹ رشته ارتباطات تعطیل شد و دوباره از سال ۱۳۶۷ رشته علوم ارتباطات اجتماعی ایجاد شد شاید بتوان گفت رشته ارتباطات یک رشته بین رشته ایست مثلا هربرت شیلر و دکتر تهرانیان که از بزرگان ارتباطات هستند در رشته اقتصاد در س خواندند ره برداری از ارتباطات ماهواره ای در ایران با گشا یش نخستین ایستگاه زمینی در فاصله 55 کیلومتری همدان از مهرماه 1348 به منظور برقراری ارتباطات تلفنی , تلکس و تلویزیونی با کشور های اروپایی-آمریکایی آغاز شد.این ایستگاه زمینی که بعدها به شهید قندی تغییر نام یافت ابتدا مجهز به آنتن با قطر 30 متر و وزنی درحدود 380 تن بود.این ایستگاه در آغاز فعالیت , توانایی برقراری ارتباطات 8 کانال تلفنی و فرستادن و دریافت یک برنامه تلویزیونی از طریق ماهواره انتل ست را بر فراز اقیانوس اطلس داشت. به علت بیاز به ارتباط با کشورهایی آسیایی , در سال 1353 این ایستگاه به آنتن دیگری به قطر 30 متر و وزن 290 تن مجهز شد که ارتباط ماهواره ای با کشورهای آسیایی و دیگر کشور های اروپایی رااز طریق ماهواره انتل ست –که بر فراز اقیانوس هند قرار داشت برقرار می کرد. با گسترش ارتباطات ماهواره ای و به خاطر به کارگیری فناوری جدید در رفع نیازها , توسعه ارتباطات و کاربرد های مختلف آن , مرکز ارتباطات ماهواره ای بومهن و ایستگاه زمینی اصفهان توسط شرکت مخابرات در سال 1365 نصب و راه اندازی شد.در حا ل حاضر مرکز ارتباطات ماهواره ای بومهن, ایستگاه زمینی شهید قندی و ایستگاه زمینی اصفهان با داشتن آنتن های گیرنده و فرستنده مناسب , ارتباطات ماهواره های ایران را برقرار میکنند. به طور كلی یك سیستم ماهواره ای را در چهار بخش می توان مورد بررسی قرار داد. 1- بخش فضایی ماهواره ها به عنوان یک تکرار کننده در فضا به کار می روند.آنها امواج فرستاده شده از ایستگاه زمینی را دریافت کرده, فرکانس آنها را تغیر داده یا تقویت کرده و سپس به منطقه پیش بینی شده می فرستد. عمر ماهواره ها معمولا بین 7 تا 10 سال است.یک ماهواره توسط سلول های جذب کننده انرژی خورشیدی تغذیه می شود و در هنگام خورشید گرفتگی باطری هایی را به کار می گیرد که عمر آن ها یکی از عوامل موثر در تعیین عمر ماهواره است. عامل دیگر در تعیین عمر ماهواره ها مقدار سوخت ذخیره شده در ماهواره است که برای مصرف در میکروموتورها است. میکروموتور ها به منظور اصلاح موقعیت ماهواره ها در مدار به کار می رود 2-بخش زمینی: بخش زمینی شامل ایستگاه های زمینی واجزای آن در زمین است. یکی از بخش های مهم درایستگاه زمینی آنتن است که درجه اهمیت آنتن ها بستگی به قطر آنتن و سایر استاندارد های مربوطه دارد. 3- ساختمان ماهواره ها ماهواره ها از دو بخش تجهیزات مخابراتی و غیر مخابراتی تشکیل شده است. زیر سامانه های مخابراتی , آنتن ها و تکرار کننده ها هستند.در بخش مخابراتی , دستگاهی و جود دارد که وظیفه تکرار کننده های رادیوئی (رله) را انجام میدهد و ترانسپاندر نام دارد. ترانسپاندرها سیگنال های فرستاده شده از زمین را دریافت و پس از تقویت و تغیر فرکانس , آنها را به زمین میفرستند.آنتن های مربوط به این تراسپاندرها , به گونه ای طراحی شده اند که فقط بخش هایی از سطح زمین را که درون شبکه ماهواره ای قرار داردند, پوشش دهند. بخش غیر مخابراتی ماهواره ها که در واقع پشتیبانی فنی آن است شامل سامانه کنترل حرارتی , سامانه کنترل موقعیت و مدار, ساختمان مکا نیکی , سامانه منبع تغزیه و موتور اوج گیری است. 4- پوشش ماهواره ها یکی از مهمترین مسائل طراحی سامانه های ماهواره ای , پوشش دهی ماهواره ای زمین است.برای طراحی بخش های مختلف سامانه ماهواره ای نظیر تعداد ماهواره ها یی که باید استفاده شود, انتخاب مدار, فرکانس و همچنین داشتن مقدار سطح پوشش دهی زمین ضروری است.وسعت سطح زیر پوشش ماهواره ها اصولا با ارتفاع آن ها , حداقل زاویه ارتفاع مجاز برای دیدن ماهواره توسط آنتن ایستگاه و همچنین پهنای پرتو آنتن ماهواره ارتباط دارد. تمام سطح زمین غیر از قطبین را توسط سه ماهواره می توان پوشش داد و حداقل زاویه ای که آنتن های داخل این پوشش برای دیدن ماهواره لازم دارند ’حداقل زاویه ارتفاع’ می گویند. به طور کلی اندازه و شکل واقعی سطح زیر پوشش ماهواره توسط مشخصه آنتن ماهواره تعیین میشود. در این مورد چند نوع پوشش توسط ماهواره های ثابت امکان پذیر است: 4-1- پوشش عمومی : این نوع پوشش بزرگترین منطقه ممکن از سطح زمین را در بر می گیرد و برای دریافت آن انتن های بزرگ لازم است. 4-2- پوشش منطقه ای : بخشی از کره زمین را پوشش می دهد و سطح زیر پوشش آن از پوشش عمومی کمتر است. 4-3- پوشش نیم کره ای : بخشی از کره زمین که معمولا پوشش نیم کرهای را تشکیل میدهد و در شبکه انتل ست به کار رفته است. 4-4- پوشش نقطه ای : پوشش فقط بر روی یک کشور یا یک نقطه خاص متمرکز خواهد شد که در این حالت سیگنال دریافتی قوی تر بوده و دریافت آن با آنتن های کوچک امکان پذیر است. 4-5- پوشش شکل داده شده : در این حالت پرتو آنتن برای زیر پوشش قرار دادن کشور یا محلی مشخص از همان کشور خواهد بود و حتی میتوان یک کشور را از پوشش خود خارج کند. تقسیم بندی ماهواره ها از لحاظ وزن: 1- ماهواره بزرگ : با وزن بالای 1000 kg . بیشتر ماهواره های مدار ثابت نسبت به زمین از نوع ماهواره های بزرگ هستند. 2- ماهواره متوسط : با وزن بین 500 تا 1000 کیلو گرم. 3- ماهواره کوچک : با وزن بین 100 تا 500 کیلو گرم. 4- ماهواره میکرو : با وزن بین 10 تا 100 کیلو گرم.این ماهواره ها به دلیل صرفه اقتصادی و امکان شبه سازی ماهواره بزرگ با آن ها , در زمینه های پژوهشی-آزمایشگاهی دارای کاربرد وسیعی هستند.همچنین برای ماموریت های هواشناسی , تقویت و پخش دوباره سیگنال ها, مخابرات, تلفن همراه و نقشه برداری از مناطق دور دست دارای توانایی های خوبی است. 5- ماهواره نانو : با وزن بین 10 کیلوگرم وکمتر و هزینه ساخت 1 میلیون دلار. نگاهى به تاريخچه تحولات ماهواره هاى مخابراتى دانشمندان نويد مى دهند كه سده بيست و يكم، گواه انقلاب واقعى در نظام ارتباطات فضايى خواهد بود كه در طى بيست سال آينده منجر به تغيير مفاهيم زندگى بشر خواهد شد، مثلاً آموزش و بهداشت و ديگر خدمات ضرورى به بركت ارتباطات برتر و از ميان خلاء با شتاب و كارايى والايى انجام خواهد گرفت. شبكه هاى اطلاعاتى با افق هاى دورتر و فراگيرتر گسترش خواهد يافت تا همه عرصه هاى تجارى، صنعتى، كشاورزى، علمى و رفاهى را دربرگيرد. طى چند سال آينده شبكه هايى از ماهواره ها در فضا گسترش خواهند يافت كه شماره شان به هزاران هزار مى رسد و كاربردهاى گوناگونى خواهند داشت. تا اويل سال ۱۹۶۰ ميلادى غير از چند ارتباط محدود كه توسط دستگاه بى سيم برقرار شده بود مسئله انتخاب وجود نداشت و به علت ظرفيت كم و تقاضا براى ارتباطات بيشتر، انباشته بودن طيف هاى فركانسى و ضعف سيستم انتقال صوتى تنها وسيله ارتباطى بين قاره اى كابل تلفنى زيردريايى بود. اما در سال ۱۹۶۰ ميلادى يعنى تقريباً سه سال بعد از پرتاب اولين سفينه شوروى، آمريكايى ها نخستين قمر مصنوعى مخابراتى را در مدار زمين قرار دادند كه قطر اين قمر بزرگ ۳۰ متر بود و در ارتفاع ۱۵۰۰ كيلومترى زمين گردش مى كرد. اين قمر مجهز به نوعى آينه بود كه امواج را از ايستگاه هاى فرستنده مى گرفت و به ايستگاه هاى گيرنده كه به علت كروى بودن زمين نمى توانستند آنها را به صورت مستقيم دريافت كنند منعكس مى كرد. به اين ترتيب اولين ارتباط آزمايشى به وسيله ماهواره بين دو نقطه دوردست آمريكا يعنى از كاليفرنيا تا نيوجرسى برقرار شد و قسمت اعظم انرژى اشعه اى كه از ايستگاه فرستنده ارسال مى شد در فضا پخش و تنها قسمت كوچكى از آن توسط ماهواره منعكس مى شد و براى اينكه اشعه منعكس شده قابل استفاده شود لازم بود به وسيله ايستگاه عظيم و پرقدرتى تقويت شود كه نتيجه كار مطلوب نبود به همين دليل آمريكايى ها شروع به ساختن قمر مصنوعى مخابراتى جديدى كردند كه امواج را به وسيله آنتن هايى از زمين دريافت و پس از تقويت به سوى ايستگاه هاى گيرنده زمينى ارسال كند. و انديشه استفاده از ماهواره ها به صورت رله براى ارتباطات راه دور ابتدا از سوى نويسنده معروف داستان هاى علمى -تخيلى و يكى از بنيانگذاران انجمن انگليسى بين ستاره ها آرتورسى كلارك مطرح شد و در مقاله اى در اكتبر سال ۱۹۴۵ ميلادى مجله جهان بى سيم چاپ شد كه اين مقاله سرآغازى براى شروع فعاليت هاى جدى ارتباطات ماهواره اى شد. •فعاليت هاى كلارك كلارك با درنظر گرفتن سه ماهواره در ارتفاع ۳۶ هزار كيلومترى از سطح زمين و روى محيط مدار دايره اى شكل دور كره زمين به فواصل مساوى از هم، پوشش ارتباط ماهواره اى تمام سطح زمين را ميسر مى ساخت. بعد از چاپ مقاله كلارك طى ده سال سه اختراع مهم انجام شد كه مورد استفاده آنها در ساخت ماهواره ها است؛ اولى سلول هاى خورشيدى است كه تبديل كننده انرژى نورى خورشيد به الكتريسيته هستند، دوم انواع مختلف ترانزيستور و سوم لامپ تقويت موج راديويى بوده است. در واقع اين نوع تقويت كننده ها با طيف وسيع فركانس و بازدهى حدود ۲۰ الى ۴۰ درصد از معمولى ترين نوع تقويت كننده در امواج مخابراتى ماهواره اى محسوب مى شوند. در سال ۱۹۶۲ ميلادى، تاريخ ارتباطات ورق خورد و نخستين ماهواره از نوع رله و تقويت كننده اى به نام تله استار در دهم ژوئيه همين سال از سوى آمريكا در مدار قرار گرفت و براى اولين بار برنامه اى از تلويزيون آمريكا توسط اين قمر مصنوعى كه بر بالاى اقيانوس اطلس قرار داشت منعكس و براى مردم نمايش داده شد و به دنبال آن دومين ماهواره از همين نوع چند ماه بعد پرتاب شد و ماهواره تله استار در مدارى كه فاصله آن بين ۹۰۰ تا ۵۵۰۰ كيلومتر بالاتر از سطح دريا قرار داشت نصب شد. اين ماهواره ها تقريباً هر دو ساعت و نيم يك بار كره زمين را دور مى زدند و به دليل اينكه كره زمين در هر ۲۴ ساعت يك بار به دور خود مى چرخد ارتباط بين دو نقطه از زمين فقط چند بار در شبانه روز امكان پذير بود و اين ماهواره تنها مدت كوتاهى در يك نقطه قابل رويت مى ماند كه اين مدت به ارتفاع مدار قمر مصنوعى كه از سطح دريا قرار داشت وابسته بود. براى برقرارى ارتباط دائمى، فقط يك راه به نظر مى رسيد و آن اينكه ماهواره بايد در بالاى يك نقطه از زمين در ارتفاع معينى ثابت بماند كه ظاهراً خيلى مشكل بود ولى عملاً وقتى زمان گردش ماهواره به دور زمين ۲۴ ساعت باشد همزمان با كره زمين به دور آن خواهد گشت و از نظر ما در آسمان بى حركت خواهد ماند چون اين قمر مصنوعى در يك مدار دايره اى حركت مى كند كه مركز آن منطبق بر مركز كره زمين و صفحه اين دايره نيز عمود بر محور زمين است. اين مدار دايره اى به موازات خط استوا خواهد بود و همين طور به دليل سرعت قمر مصنوعى نمى تواند از مقدار معينى كمتر باشد به دليل آنكه قمر مصنوعى بايد در ۲۴ ساعت يك بار به دور زمين چرخش نمايد، مى بايست محيط دايره اى مسير قمر مصنوعى و در نتيجه ارتفاع مدار آن را بيشتر كرد.محاسبات و تجربه هاى عملى نشان داده كه براى اين منظور، بايد ارتفاع ماهواره از سطح دريا حدوداً ۳۶ هزار كيلومتر باشد؛ فاصله اى كه در آن از طرف زمين نيروى جاذبه به ماهواره وارد نمى شود. اين مدار را اصطلاحاً مدار ژئوسنكرون يا زمين آهنگ مى نامند. وقتى كه ماهواره به ارتفاع ۳۶ هزار كيلومترى از سطح دريا رسيد آن را به آرامى منحرف مى كنند كه در بالاى نقاط انتخاب شده باقى بماند ولى در صورت انحراف از مسير اصلى و دور شدن از نقطه دلخواه توسط موتورهاى عكس العملى كوچكى كه در آنها تعبيه شده و از ايستگاه هاى كنترل زمين هدايت مى شوند آن را دوباره به وضعيت مطلوب برمى گردانند. بدين ترتيب سير تحولات ماهواره هاى مخابراتى ادامه پيدا كرد تا به امروز كه شاهد به كارگيرى تكنيك هاى بسيار پيشرفته در اين سيستم ها جهت ارتقاى سطح كيفيت و افزايش ظرفيت آنها هستيم. •ماهواره هاى مخابراتى گسترش ارتباطات در سطح جهان، استفاده از سيستم هاى مخابراتى را با ظرفيت بيشتر و پوشش وسيع تر و كيفيت بهتر طلب مى كند و براى تامين اين موارد يكى از روش هايى كه مى تواند به طور مناسب جوابگوى نيازهاى فعلى و آتى بشر در اين زمينه باشد استفاده از ماهواره هاى مخابراتى است. ماهواره هاى مخابراتى سفينه اى است كه سيگنال هاى الكتريكى را از فرستنده اى زمينى دريافت مى كند و بعد از تقويت و تغيير فركانس هاى حامل به سمت ايستگاه هاى زمينى در نقاط ديگر ارسال مى كند. چون ماهواره هاى مخابراتى سيگنال ها را تقويت كرده و سپس بازگشت مى دهند، بيشتر به عنوان تكراركننده و رله شناخته مى شوند. ماهواره هاى مخابراتى معمولاً در مدارهاى خاصى از كره زمين قرار مى گيرند كه به نظر فرستنده ها و گيرنده هاى روى زمين ثابت به نظر مى آيند. به كمك يك فرستنده بر روى زمين و يك ماهواره هم بر روى يك مدار، مى توان حدود يك سوم سطح زمين را پوشش داد. اولين ماهواره مخابراتى بين المللى از سرى اينتل است با ظرفيت ۲۴۰ كانال تلفنى در سال ۱۹۶۵ ميلادى به فضا پرتاب شد و سرآغازى براى پوشش ارتباطات ماهواره اى در سطح بين المللى شد. موارد استفاده ماهواره هاى مخابراتى و تاثير فراوان آن بر زندگى بشر باعث شده كه روزبه روز توجه انسان به اين وسيله ارتباطى افزايش يابد. داشتن ماهواره مخابراتى مستقل براى هر كشورى باعث ايجاد تسهيلات در امر انتقال اطلاعات كامپيوترى از دانشگاه ها به مراكز تحقيقات و بالعكس، هر چه سريع تر انجام شدن امور اقتصادى، پوشش كليه نقاط كشور از نظر برنامه هاى تلويزيونى، راديويى و تلفنى با نصب سريع آنتن هاى گيرنده زمينى در نقاط مختلف كشور، آموزش كشاورزى و پزشكى از راه دور و كاربردهاى وسيع و متنوع ديگرى خواهد بود. ماهواره هاى مخابراتى در مدار خاصى مستقر مى شوند كه حدود ۳۵۷۸۸ كيلومتر از خط استوا فاصله دارند. هر ماهواره با سرعت و جهتى همسان با كره زمين در حال حركت است در اين شرايط ماهواره در مكانى بالاى خط استوا نسبت به زمين ثابت مى شود. ماهواره هاى مخابراتى ابتدا براى ارتباطات تلفنى طراحى شده اند ولى امروزه شاهد ارائه سرويس هاى گوناگونى از قبيل كاربردهاى تلويزيونى تجارى و كنفرانس از راه دور از طريق ماهواره هستيم اما هنوز سرويس تلفنى بالاترين حجم را در بين ديگر سرويس ها حفظ كرده است. در حال حاضر از ۱۹ ماهواره مخابراتى بين المللى از سرى اينتل ست ده ماهواره بالاى اقيانوس اطلس، چهار ماهواره بر روى اقيانوس آرام و پنج ماهواره ديگر بالاى اقيانوس هند قرار دارد و اين ماهواره ها يك ارتباط ماهواره اى بين المللى با زير پوشش قرار دادن تقريباً كليه نقاط دنيا به وجود آورده اند. يك ماهواره مخابراتى كه در واقع يك نوع تكراركننده فركانس هاى راديويى است در ساده ترين شكل خود عمليات را انجام مى دهد.سيگنال هاى دريافت شده توسط آنتن ماهواره ابتدا به علت افت بسيار زيادى كه بر اثر مسير طولانى داشته تقويت و سپس با فركانس نوسان ساز محلى مخلوط مى شود و تغيير فركانس مى دهد و بالاخره پس از تقويت مجدد به آنتن فرستنده ماهواره داده مى شود تا به طرف ايستگاه هاى موردنظر و زير پوشش ارسال شود. ماهواره هاى مخابراتى معمولاً بين ۸ تا ۱۲ سال عمر مى كنند. در واقع ميزان سوخت موردنياز سيستم فرعى براى حفظ موقعيت ماهواره و همچنين از كارافتادن تدريجى سلول هاى خورشيدى كه در سيستم فرعى تغذيه قدرت الكتريكى قرار دارند از عوامل محدودكننده عمر ماهواره هستند. •ويژگى هاى ماهواره هاى مخابراتى گسترش منطقه تحت پوشش ارتباط بين نقاط مختلفى كه در پوشش يك ماهواره قرار دارند به آسانى امكان پذير است و وسعت زير پوشش ماهواره بستگى به نوع آنتن ماهواره دارد كه مى تواند محلى نسبتاً كوچك يا يك كشور و يا منطقه اى متشكل از چندين كشور و يا يك نيم كره باشد. انعطاف پذيرى هر جا يك پايانه ماهواره اى وجود داشته باشد امكان استفاده از سيستم ماهواره اى فراهم خواهد بود. اين پايانه ها را مى توان بر روى سكوى كشتى، هواپيما و واحدهاى متمركز معينى قرار داد و از طريق آن با نقاط ديگر ارتباط برقرار كرد. پهناى باند زياد با توجه به اين كه در فركانس هاى بالا مثل ۱۱ و ۱۴ گيگاهرتز پهناى باند بيشترى در اختيار ما قرار دارد مى توان از برنامه هاى تلويزيونى با كيفيت بالا، كانال هاى زياد تلفنى و انتقال اطلاعات با سرعت بالا برخوردار شويم. هزينه كم با توجه به اين كه ايجاد ارتباط بين دو نقطه توسط ماهواره مستقل از فاصله بين آنها است اين نقاط مى توانند در هر فاصله اى از يكديگر در منطقه زير پوشش واقع شده باشند لذا هزينه هاى مربوطه، به بعد مسافت بستگى ندارد و براى بسيارى از موارد از هزينه ايجاد يك شبكه زيرزمينى كمتر خواهد بود. ضريب اطمينان ارتباط بين دو نقطه در شبكه ماهواره اى مخابرات داراى ضريب اطمينانى برابر يا بهتر از ارتباط از مسيرهاى زمينى است. سرعت دريافت به علت مسافت زياد مثلاً بين ۷۲ هزار تا ۸۲ هزار كيلومتر بين دو پايانه ايستگاه ماهواره اى زمينى سيگنال فرستاده شده كه با سرعت نور حركت مى كند حداقل ۳۰۰ ميلى ثانيه طول مى كشد تا به پايانه ديگر برسد. ايجاد اكو بر اثر تبديل خطوط انتقال از دو سيم به چهار سيم در قسمتى از مسير شبكه زمينى، سيگنال با پديده اكو روبه رو مى شود به اين معنى كه بخشى از سيگنال هاى آن بازگشت داده مى شود. براى كاهش اين حادثه ناخواسته و مزاحم از تجهيزاتى به نام حذف كننده اكو استفاده مى شود. در زمينه مزيت هاى بيشتر ماهواره مخابراتى مى توان گفت كه سيگنال هاى راديويى منتشر شده از ماهواره مخابراتى به طور همزمان مى تواند توسط چندين ايستگاه زمينى زير پوشش دريافت شود و اين مسئله فقط از طريق ماهواره هاى مخابراتى امكان پذير است و از راه كابل يا ديگر وسايل ارتباطى ميسر نيست. در واقع ارتباطات ماهواره اى براى ايجاد ارتباط بين المللى بين كشورها و ارتباطات محلى بين شهرها و مناطق دورافتاده بسيار مناسب است و مى توان با استفاده از ماهواره مخابراتى يك شبكه ارتباطى با كيفيت بالا و هزينه كم در سطحى گسترده ايجاد كرد. •ماهواره هاى راديو و تلويزيونى شكى نيست كه وسايل ارتباط جمعى از قبيل راديو و تلويزيون در پيشبرد هدف هاى اجتماعى، اقتصادى، فرهنگى و فنى تاثير بسزايى دارند. در سال هاى اخير پخش صدا و تصوير از طريق ماهواره به عنوان موثرترين وسيله در نيل به هدف هاى فوق توجه همگان را به خود جلب كرده است. براى اين منظور برنامه تلويزيونى از يك ايستگاه زمينى به ماهواره ارسال مى شود و سپس ماهواره تصوير فوق را روى يك شعاع باريك كه فقط ناحيه مشخص شده اى از زمين را مى پوشاند برمى گرداند. ايستگاه زمينى با آنتن هاى بشقابى شكل تصوير را مى گيرد و آن را دوباره پخش مى كند. به عبارت ديگر مى تواند در آن واحد و به طور همزمان مثلاً در ايران برنامه هاى تلويزيونى خيلى از كشورها را مشاهده كرد. اين گونه ماهواره ها مى توانند ارتباط برنامه هاى راديو و تلويزيون را به طور مستقيم بين ماهواره و گيرنده هاى خانگى تلويزيون برقرار كنند. در ژاپن و فرانسه تصاوير تلويزيونى مستقيماً از ماهواره به گيرنده هاى خانگى كه آنتن هاى كوچك و تقريباً ارزان قيمتى دارند انتقال پيدا مى كند. چنان چه قرار باشد اين روش در سطوح وسيع خود به كار گرفته شود مسائل بغرنجى در زمينه حقوق فضايى و سياسى به وجود مى آيد، بدين منظور كميته هاى تخصصى سازمان ملل متحد مشغول بررسى هستند تا راه حل هاى مناسبى براى اين مسئله پيدا كنند اما در حال حاضر در بسيارى از كشورها امكان دريافت سيگنال هاى صوتى و يا تصويرى به كمك آنتن هاى معمولى وجود ندارد محمد عباسپور

فناوري اطلاعات و ارتباطات چيست؟ در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمينه كامپيوتر و ارتباطات، تغييرات عمده اي را در عرصه هاي متفاوت حيات بشري به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوري استفاده نموده و كارنامه حيات بشري مملو از ابداع فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات كه از آنان به عنوان فناوريهاي جديد و يا عالي، ياد مي شود بيشترين تاثير را در حيات بشري داشته اند. دنياي ارتباطات و توليد اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد همگرايي آنان بيش از گذشته با يكديگر بوده، بگونه‌اي كه داده‌ها و اطلاعات بسرعت و در زماني غيرقابل تصور به اقصي نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده كنندگان قرار مي‌گيرد. ICT يافناوري‌‌اطلاعات‌وارتباطات(Information&Communication Technology)، بدون شك تحولات گسترده اي را در تمامي عرصه‌هاي اجتماعي و اقتصادي بشريت به دنبال داشته و تاثير آن بر جوامع بشري بگونه‌اي است كه جهان امروز به سرعت در حال تبديل شدن به يك جامعه اطلاعاتي است. جامعه اي كه در آن دانايي و ميزان دسترسي و استفاده مفيد از دانش، داراي نقشي محوري و تعيين كننده است. گستره كاربرد و تاثيرات آن در ابعاد مختلف زندگي امروزي و آينده جوامع بشري به يكي از مهمترين مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسياري از كشورهاي جهان را به خود معطوف كرده است اما در تعريف فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌توان گفت؛ فناوري عبارت است از گردآوري، سازماندهي، ذخيره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصوير، متن يا عدد كه با استفاده از ابزار رايانه‌اي و مخابرات صورت پذيرد. صرفنظر از تعاريف متنوع و دامنه وسيع كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در بخشهاي مختلف زندگي بشري، دسترسي سريع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافيايي و فارغ از محدوديتهاي زماني محوري ترين دستاورد اين فناوري است. مي‌توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت كارآمد، به عنوان بخشي از ابزار مطرح سازي مشكلات جهاني بهره‌گرفت. ممكن است فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي به تنهايي گرسنه‌ها را سير نكند، گرسنگي را ريشه كن نكند، يا مرگ و مير كودكان را نكاهد، اما عواملي بيش از پيش و با اهميت هستند كه رشد اقتصادي و برابري اجتماعي را به حركت درمي‌آورند. فناوري اطلاعاتي و ارتباطي؛ توليد، تنوع و توزيع كارآمد محصولات كشاورزي را مقدور مي‌سازد و امكان عرضه خدمات اوليه بهداشتي به افراد بسيار نيازمند مناطق محروم از تسهيلات بهداشتي را فراهم‌تر مي‌سازد. همچنين به آموزگاران اين امكان را مي‌دهد كه دانش خود را به دورافتاده‌ترين نقاط اين سياره برسانند. دسترسي به فناوري اطلاعات مي‌تواند ايجاد شركتهاي كوچك و گروه بندي فقيرترين و دورافتاده‌ترين مناطق جهان را تقويت كند و به آنها كمك كند و بخش عمده بازارهاي داخلي و جهاني را به هم پيوند دهد. فناوري اطلاعات امكان جهش زير ساختهاي فقير را طوري فراهم ساخته كه دوري از بازارها ديگر عامل زيان نيست و كانالهاي توزيع ناكارآمد، ديگر از ميان رفته و به گذشته‌ها متعلق مي‌شوند. فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌تواند تاثير بسيار زيادي در بهبود حكومت گرداني برجاي گذارد، مي‌تواند به مردمي كه دورافتاده، زبان بسته و غير قابل بروز بوده‌اند صدايي بدهد كه بتوانند صرف نظر از جنسيت و مكان زندگي خود سخن بگويند. با اين اوصاف با پذيرش قدرت فراوان فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي در بهبود و اعتلاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مردم، بايد آن را محور تمام راهبردهاي توسعه قرار دهيم. بر همين اساس نظريه‌هايي مانند ايجاد دولتهاي الكترونيكي، شهرهاي الكترونيكي، آموزش الكترونيكي، و تجارت الكترونيكي مطرح گرديد و ظرف چند سال اخير در برخي از كشورها پيشرفتهاي قابل توجهي نموده است. مزاياي عملي شدن اين نظريه‌ها استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات را به يك بحث جهاني و قابل توجه جوامع مختلف مبدل كرده كه يكي از آنها، بحث ايجاد دولتهاي الكترونيكي است. تاريخچه فناوري اطلاعات و ارتباطات نخستين گام‌ها براي استقرار نظام اطلاع‌رساني در ايران با تأسيس مؤسسه تحقيقات و برنامه‌ريزي علمي‌‌ و آموزشي، و مراكز مدارك علمي‌‌ و خدمات كتابداري وابسته به اين مؤسسه برداشته شد. در سال 1966 با مشاركت اعضاي شوراي بين‌المللي مجامع علمي‌‌ * فعاليت‌هاي بين‌المللي از سوي يونسكو با استقرار طرح ايجاد شبكه جهاني مبادله اطلاعات علمي‌‌(يوني سيست*) مورد بررسي قرار گرفت. بعدها با شركت كارشناسان سازمان‌هاي بين‌المللي اطلاعات علمي‌‌مانند فدراسيون بين‌المللي اطلاع‌رساني‌*مباحث مطروحه در طرح يوني‌سيست مورد نقادي و موشكافي قرار گرفت و نتايج اين مباحث به صورت نشريه‌اي چاپ و منتشر شد. از 4 تا 19 اكتبر 1971 از سوي يونسكو پس از مطالعات فراوان همايش يوني‌سيست در پاريس با شركت 83 نماينده از كشورهاي جهان تشكيل شد. دراينهمايشهيئتنمايندگيايرانازسويمؤسسهتحقيقاتوبرنامهريزيعلمي‌‌وآموزشيشركتكرد. نخستينسند،گزارش دست نويسي از دكتر حسين دانشي و همكاران وي بود كه در سال 1351 براي تعيين وضعيت همايش يوني سيست تدارك شده بود. بهدنبالاينگزارشمقاله‌اينسبتامفصلزيرعنوان«شبكهجهانيمبادلهاطلاعاتعلمي»درنشريهفنيمركزمداركعلمي‌‌بهچاپرسيدكهدرآندربارهوضع كشورهاي در حال توسعه اظهار نظر شده بود: پس از شركت هيئت نمايندگي ايران در همايش يونسكو (1971)، مركز مدارك علمي‌‌وابسته به مؤسسه تحقيقاتي و برنامه‌ريزي علمي‌‌ و آموزشي، بررسي‌هايي را در زمينه امكانات اتخاذ سياستي هماهنگ در مورد گردآوري و اشاعه اطلاعات علمي‌‌و فني آغاز كرد . قرارشدمركزمداركعلمي،گزارشيدراينموردتهيهكند. اينگزارشدرجلسهصاحبنظرانموردبررسيقرارگرفتوپسازانجاماصلاحات،بهصورتنهاييچاپومنتشرشد. دراينگزارشدونكتهاساسيبهچشممي‌‌خورد: تعيين يكي از مراكز به عنوان واحد هماهنگ كننده فعاليت‌هاي مراكز مدارك ايراني و رابط اين مراكز با مجامع و شبكه‌هاي بين‌المللي اطلاع‌رساني و نظارت بر اشاعه درست اطلاعات و برقراري ارتباط كامل علمي‌‌ و اطلاعاتي ميان واحدهاي نيازمند دولتي و دانشگاهي. پيگيري سياست استقرار نظام واحد بازيابي اطلاعات در مراكز مدارك دولتي و استفاده از امكانات و تسهيلات خدمات ماشيني مملكت در جهت سازمان دادن به بازيابي و اشاعه اطلاعات و برقراري رابطه و استفاده از شبكه‌ها و بانك‌هاي اطلاعاتي از طريق نظام‌هاي پيوسته. درمجموعفعاليت‌هاييراكهدرجهتاستقرارنظاماطلاع‌رساني و شبكه‌هاي مربوط انجام گرفته،مي‌‌توان چنين جمع بندي كرد: مركز مدارك علمي ‌‌از سال 1350 با ايجاد شوراي هماهنگي مراكز اسناد فعاليت خود را آغاز كرد ‏‏‏‏؛‏‏ هدف مراكز مدارك علمي‌‌از ايجاد شوراي هماهنگي مراكز اسناد ، همكاري و تقويت زير‌بناي ملي اطلاعات علمي‌‌بود؛ با تشكيل شوراي هماهنگي مراكز اسناد و تشكيل شوراي مربوط به يوني سيست توسط كميسيون ملي يونسكو در ايران در سال 1352، كوشش‌ها معطوف به اجراي توصيه‌هاي يوني‌سيست شد؛ در شهريور 1355 پيشنهادهايي در زمينه « سياست اطلاعات علمي‌‌در كشور» ارائه شد؛ در ارديبهشت 1356 با همكاري يونسكو و سازمان برنامه امكان برگزاري « سمينار سياست اطلاعات علمي‌‌فنيدركشور»فراهمآمد . اينسمينارامكانتهيهوتدارك«پيشنويساساسنامهكميتهملييونيسيسترا ( درخردادماه 1356 ) فراهمآورد . قبل از سال 1357 ، دفتر انفورماتيك در سازمان برنامه و بودجه با عنوان يك اداره كل فعاليت‌هاي ماشيني پردازش داده‌ها را اداره مي‌كرد . از سال 1357 به علت شرايط سياسي كشور پيگيري مسائل مربوط به نظام ملي اطلاع‌رساني تقريبا متوقف گرديد ولي استفاده وسيع از كامپيوتر و تجهيزات وابسته به آن كه از سال‌ها قبل آغاز شده بود ، رو به گسترش نهاد . استفاده وسيع از كامپيوتر در سازمان‌هاي دولتي و پردازش ماشيني اطلاعات و داده‌ها ، نياز به واحد يا سازماني داشت كه بر مجموعه فعاليت‌هاي ماشيني و كامپيوتري داده‌ها و اطلاعات نظارت داشته باشد . در سال 1359 پس از تصويب قانون تشكيل شوراي عالي انفورماتيك كشور از سوي شوراي انقلاب ، وظايف هدايت و راهنمايي نظام كلي انفورماتيك كشور به عهده اين شوراي عالي گذاشته شد و از طريق دبير‌خانه شوراي عالي انفورماتيك در سازمان برنامه و بودجه به اين سازمان متصل گرديد . بخش اجرايي امور انفورماتيكي كشور را معاونت انفورماتيك سازمان برنامه و بودجه به عهده گرفت كه فعاليت آن مجموعه‌اي از امور اجرايي ، نظارتي و ارشادي بود . تا سال 1360 مسئله شبكه ملي اطلاعات و نظام ملي اطلاع‌رساني مسكوت ماند، ولي نياز به ساماندهي وضعيت اطلاع‌رساني در همه زمينه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات دولتي را به فكر انداخت ، و يك سلسله فعاليت‌هاي پراكنده جريان يافت ، و مطالعاتي نيز صورت گرفت. در ميان مجموعه بررسي‌هاي انجام شده، مطالعات مركز اسناد و مدارك علمي‌‌شاخص است. نخستين طرح از سوي مركز اسناد و مدارك علمي‌‌مطرح شد و حتي مطالعات آن پي‌گيري شد و نتايج آن نيز انتشار يافت. اين نتايج با عنوان «طرح پيشنهادي شبكه اطلاع‌رساني علمي‌‌و فني كشور» منتشر شد كه در نهايت به مرحله اجرا نرسيد و در سطح پيشنهاد باقي ماند کاربرد فناوری اطلاعات دولتهاي الكترونيكي: كاربرد شبكه اينترنت توسط سازمانهاي دولتي جهت ارايه خدمات و اطلاعات به مردم، شركتها و ساير سازمانهاي دولتي يكي از تعاريف دولت الكترونيكي است. متخصصان و كارشناسان، دولت الكترونيكي را سازماني مجازي بدون ساختمان و ديوار توصيف مي‌كنند كه خدمات دولتي را بدون واسطه بصورت 24 ساعته و هفت روز هفته به مشتريان ارايه مي‌دهد. به عبارتي دولت الكترونيكي به مجموعه ارتباطات الكترونيكي ميان دولت، شركتها و شهروندان و كاركنان دولت كه از طريق شبكه اينترنت برقرار مي‌شود اطلاق مي‌گردد. مزاياي دولت الكترونيكي: از جمله مزايايي كه براي دولت الكترونيكي برشمرده شده عبارت است از: 1- افزايش اختيارات شهروندان از طريق دسترسي به اطلاعات و اداره موثرتر امور دولتي . 2- بهبود ارتباطات ميان سازمانهاي دولتي با تجارت و صنعت و ساير سازمانهاي دولتي . 3- افزايش دقت و شفافيت در كارهاي دولتي . 4- رشد درآمدهاي دولت و كاهش هزينه‌هاي آن . 5- ارتقاء كارآيي سيستم‌هاي اقتصادي و ايجاد شفافيت براي جذب سرمايه‌گذاريهاي خارجي و پشتيباني در كشورهاي در حال توسعه . 6- ايجاد احساس بهتر در مشاركت اجتماعي و اصلاح تصميم‌گيريها و پياده‌سازي برنامه‌هاي توسعه. زمينه‌هاي كاربرد دولت الكترونيكي: دولت الكترونيكي داراي كاربردهاي متفاوتي است كه مي‌توان آنها را در 4 گروه زير دسته‌بندي كرد: ارتباط دولت با شهروندان (از اطلاع رساني به مردم تا پرداخت صورت حسابهايي مانند قبوض آب، برق، تلفن، و جريمه هاي ترافيكي از طريق شبكه اينترنتي را شامل مي شود) ارتباط دولت با تجارت و صنعت(مانند صدور مجوز و گواهي نامه ها، انجام خريد و فروش كالا و خدمت از طريق اينترنت) ارتباط دولت با كاركنان(هدف ارايه اطلاعات به كاركنان دولتي با استفاده از شبكه هاي داخلي دولتي - اينترانت- اطلاعاتي مانند اطلاعات پرسنلي، مزايا، بازنسشتگي پرسنل و آخرين اخبار مربوط به فعاليت ها و درخواستهاي ساير كاركنان انجام مي گيرد) ارتباط دولت با دولت(ارتباط سازمانهاي دولتي با يكديگر از طريق شبكه هاي داخلي است) شهرهاي الكترونيكي: در تعريف شهر الكترونيكي گفته شده: ارايه دسترسي الكترونيكي شهروندان به شهرداري و اماكن مختلف شهري به صورت شبانه روزي و هفت روز هفته به شيوه اي با ثبات، قابل اطمينان، امن و محرمانه شهر الكترونيكي نام دارد. با عملي شدن نظريه ايجاد شهرهاي الكترونيكي شهروندان مي‌توانند از طريق اينترنت هر زمان يا هر مكان به اطلاعات و يا خدمات آموزشي، تفريحي، تجاري، اداري و بهداشتي دسترسي پيدا كنند. مزاياي شهر الكترونيكي: شهر الكترونيكي داراي شرح وسيعي از عملكردها، قابليتها و مزايا مي‌باشد كه بصورت اختصار به موارد زير مي‌توان اشاره نمود: 1- فراهم آوردن خدمات اينترنت با كيفيت و سرعت بالا براي شهروندان و بهبود زندگي مردم با افزايش آگاهي آنان از فرايندهاي شهري و همچنين امكانات شهر و تسهيل انجام فعاليت هاي شهري. 2- دسترسي 24 ساعته مردم به خدمات شهري 3- كاهش ترافيك شهري و به تبع آن كاهش آلودگي هواي شهر به دليل كم شدن رفت و آمدها 4- صرفه جويي در وقت و انرژي 5- كاهش فساد اداري پروژه هاي شهرهاي الكترونيكي در ايران : مدتي است در كشور ما نيز به اين مهم توجه شده كه در اين زمينه مي توان به پروژه‌هاي شهرهاي الكترونيكي كيش و مشهد اشاره كرد. سند راهبردي شهر الكترونيكي مشهد در 500 صفحه تنظيم و تحويل شهرداري آن شده است. اين سند در راستاي اهداف سند توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات قرار دارد و از اين جهت كه زمينه اجراي عمليات شهر الكترونيكي مشهد را بر اساس اصول علمي جهان راهبردي مي كند حائز اهميت است. براي پياده سازي اصولي طرح شهر الكترونيكي و هوشمند كيش به عنوان پايلوت كشور، از يك شركت ايرلندي با تجربه براي تدوين طرح راهبردي فناوري اطلاعات و ارتباطات كيش استفاده شده است. نمايندگان اين شركت تا پايان ارديبهشت ماه سال جاري (1383) در جزيره مستقر خواهند شد و فعاليت خود را آغاز خواهد كرد. اين شركت ايرلندي تا شش ماه آينده طرحي بر اساس مطالعه و تحقيق و تحليل از وضعيت جغرافيايي، اقتصادي و اجتماعي كيش ارايه خواهد كرد. آموزش الكترونيكي: آموزش الكترونيكي نوع جديد از آموزش و مبتني بر فناوري است كه در آن نيازي به حضور دانشجويان در كلاسهاي برنامه ريزي شده نيست. به عبارتي اين نوع آموزش استفاده از اينترنت براي يادگيري مي باشد كه از طريق ارتباطات اينترنتي و مرورگر در هر زمان و يا مكاني مي توان به اين مقصود دست يافت. مفاد آموزشي در آموزش الكترونيكي با آموزش سنتي متفاوت است، بطوري كه در آموزش الكترونيكي 40 تا 50 درصد متن آموزشي از طريق استاد و بقيه درس از طريق همكاري و ارتباط مستمر دانشجويان تعيين و تدوين مي‌شود. در برخي تعاريف آموزش الكترونيكي به سه دسته اصلي شامل: يادگيري شخصي، يادگيري جمعي و كلاسهاي مجازي تقسيم شده است: يادگيري شخصي : در يادگيري شخصي، فرد رشته مورد علاقه خود را انتخاب و در اينترنت به جستجو و تحقيق در باره آن مي‌پردازد. يادگيري جمعي: در يادگيري جمعي نيز سعي بر استفاده از ابزارهاي مختلفي چون سالنهاي تبادل نظر و گفتگوي اينترنتي است. دانشجويان به طور همزمان در اينترنت حضور يافته و در مورد موضوعات درسي و يا تمرينها و تحقيقات ارايه شده از طرف استاد به بحث و تبادل نظر مي‌پردازند. كلاسهاي مجازي: از كلاسهاي مجازي به عنوان بهترين و موثرين شيوه آموزش الكترونيكي نام برده شده است. در اين روش معلم و شاگرد تصوير يكديگر را رويت و تبادل نظر مي‌كنند. مزاياي آموزش الكترونيكي: مزاياي آموزش الكترونيكي با توجه به افزايش قابليت‌هاي آن ارتقاء مي‌يابد ولي بطور كلي مي‌توان به اهم موارد آن اشاره كرد: 1- پويايي دانشجويان در حين آموزش و ترغيب به امر پژوهش و در واقع ادغام امور آموزشي و پژوهشي در يكديگر در حين فراگيري. 2- حذف مشكل استاد محوري. 3- حذف فاصله و بُعد مكان و قابل دسترس بودن اطلاعات تمامي رشته‌هاي علمي در حداقل زمان ممكن و در هر نقطه . 4- عدم اختصاص مطالب آموزشي به قشر خاصي و امكان استفاده عموم افراد اعم از بيكار، شاغل و ... . 5- صرفه جويي در زمان و هزينه. 6- افزايش نيروي انساني مجرب و همگام با فناوري روز. گفتني است، در مقابل مزاياي اين روش يك ايراد نيز توسط بعضي كارشناسان مطرح شده، ارتباطات اجتماعي كمتر دانشجويان در حين تحصيل است. تجارت الكترونيكي: تجارت الكترونيكي به عنوان يكي از مباحث مهم فناوري اطلاعات و ارتباطات مورد تاكيد كارشناسان بوده و با سرعت در حال جايگزين شدن تجارت سنتي است و بسياري از كشورها بهره‌مندي از آن را سرلوحه استراتژيهاي بازرگاني خود قرار داده‌اند. خريد و فروش و تبادل هر گونه كالا، خدمات و يا اطلاعات از طريق شبكه‌هاي رايانه‌اي يا انجام مبادلات تجاري در يك قالب الكترونيكي،‌‌ از تعاريفي است كه براي تجارت الكترونيكي بيان شده است. در كل نظام داد و ستد الكترونيكي اولين مشخصه آن سرعت، دقت، صحت، كنترل آمار و ارقام و استفاده صحيح از فرمهاي استاندارد مربوطه بسيار حائز اهميت مي‌باشد و براي تصحيح اشتباهات ثبتي فرصت كوتاه است. با اين وجود كارشناسان معتقدند كه به صرف وجود برخي خطرات نمي توان از كارايي بالا و دستاوردهاي مهم اقتصادي تجارت الكترونيكي چشم پوشيد و استفاده از آن را براي سود بردن از گردونه تجارت جهاني الزامي مي دانند و معتقدند استفاده از اين فناوري جديد نيازمند ايجاد بسترهاي فكري و فرهنگي براي پذيرش آن از طرف جامعه، رفع موانع حقوقي و قانوني و تامين پيش نيازهاي سخت افزاري و نرم افزاري است. مزاياي تجارت الكترونيكي: گستره مزاياي تجارت الكترونيكي روز به روز افزايش مي‌يابد و هر سال سهم بيشتري از تجارت جهاني توسط تجارت الكترونيكي انجام مي‌شود. از اهم مزاياي تجارت الكترونيكي مي‌توان موارد زير را برشمرد: در خريد و فروش كالاها و ارايه خدمات فروش سهولت فراواني وجود دارد. مشتري از قدرت انتخاب بالايي برخوردار مي شود و مي‌تواند به فروشگاههاي مجازي زيادي سرزده كالاي مورد نظر خود را انتخاب كند. بين 21 تا 70 درصد در هزينه هاي مختلف فعاليتهاي تجاري از قبيل تهيه اسناد و فاكتورهاي خريد و فروش صرفه جويي مي‌شود. فواصل جغرافيايي حذف مي‌شود لازم به ذكر است، به رغم مزايايي كه تا كنون براي همگاني شدن تجارت الكترونيكي عنوان شده، خطراتي نيز در اين شيوه داد و ستد نوين وجود دارد كه دزدي الكترونيكي يكي از آنهاست، بگونه‌اي كه رمزهاي نقل و انتقال وجوه يا كالاها، شناخته شده و از حسابي به حساب ديگر منتقل شود. گرچه تدابير مختلفي به كار رفته و كنترلهاي متعددي در مراحل مختلف به عمل آمده تا در حد قابل قبولي نظام تجارت الكترونيكي اطمينان بخش باشد (حتي، برخي موسسات و شركتهاي بيمه‌اي اقدام به بيمه كردن خطرات دستبردهاي رايانه‌اي كرده‌اند)، لهذا گهگاه گزارشهايي در خصوص بروز تخلفات، و سرقتهاي الكترونيكي داده مي‌شود كه كارشناسان و متخصصين امور تجارت الكترونيكي با برپايي همايشهاي بين‌المللي و نشستهاي تخصصي درصدد بوده‌اند كه با اعمال شيوه‌هاي نوين و اطمينان بخش مانند تمهيد حصول اطمينان در امضاهاي الكترونيكي و روشهاي ديگر از بروز تخلفات جلوگيري به عمل آورند تاثیرات فناوری اطلاعات اينترنت ، زندگي ما و شيوه هاي برقراري ارتباط با ديگران را دگرگون كرده است . به طور اساسي ، اينترنت همه جنبه هاي جامعه انساني را كم و بيش تغيير داده است‌. در سالهاي اخير ، اهميت اينترنت و فناوري اطلاعات - هم در فضاي تجاري و هم در فضاي خصوصي - به طور قابل ملاحظه اي افزايش يافته است (‌به ويژه با افزايش كاربران اينترنتي و افزايش خدمات اينترنت ) . بدون شك ، كاركنان سازمان و محيط كاريشان ، از نظر طراحي شغل ،‌شرايط كار و بسياري چيزهاي ديگر تحت تاثير اينترنت و فنآوري اطلاعات قرار گرفته است . به گفته «بارلي»، « موفقيت در آينده - به احتمال زياد - وابسته به استفاده از دانش فني و علمي ، مديريت اطلاعات و فراهم كردن خدمات بهتر است . آينده ، بيشتر وام گير مغز است تا ماهيچه ( نيروي عضلاني‌).» (Barley, s.1996) از آنجا كه - در محيط تجارت امروزي‌- افراد و دانش آنها به عنوان حياتي‌ترين دارايي سازمان محسوب مي شوند ،‌بديهي است كه هر شركتي بايد نسبت به آن با اطلاع و آماده پذيرش تغييرات جديد باشد‌. آگاهي و درك جهت گيريهاي جديد ،نه فقط براي متخصصان فناوري اطلاعات لازم است ، بلكه مديران نيز مي بايست از آنها باخبر باشند. قصد اين مقاله ، ارائه برخي روشها‌، براي شركتهايي است كه مي خواهند خود را با تغييرات پيش رو سازگار كنند- برخورداري از بصيرتي پويا نسبت به محيط و عكس العمل سريع به چالشهاي موجود و در حال شكل گيري ، مي تواند بقاي شركتهاي امروزي را براي دوره اي بلندمدت بيمه كند. هدف اين مقاله ، بررسي اثرات مثبت و منفي اينترنت و فناوري اطلاعات در رابطه با مديريت منابع انساني ، به ويژه يافتن كاركنان جديد ، برانگيختن و رهبري آنهاست . همچنين ،‌نتايجي كه از به كارگيري اينترنت و فناوري اطلاعات در آينده مورد انتظار است و آنچه را كه با مديريت و بهره برداري از تغييرات در حال وقوع احتمال دستيابي به آنها وجود دارد ‌مورد بحث قرار مي گيرد. براي بررسي تغييرات مذكور و اثرات آنها‌‌، ابتدا به بيان وضعيت موجود پرداخته و سپس به طور مختصر ، به بررسي جهت‌گيريهاي احتمالي آينده مي پردازيم . دوم آنكه‌، با تركيب عناصر مديريت منابع انساني ،‌تلاش مي كنيم نتايج اساسي را كه فناوري اطلاعات بر شيوه‌هاي دريافت پاداش توسط كاركنان دارد و شيوه هايي كه براي كاركنان جديد به كار مي رود را پيش بيني كنيم. اين مقاله طبق روش معيني تنظيم شده است- در بخش دوم ، موضوع چگونگي تاثير فنآوري اطلاعات و اينترنت بر بعضي سطوح وظايف كاركنان سازمان مطرح شده و برخي نتايج آن را در بر مي گيرد. در بخش سوم ، فرصتهاي عمده و اساسي كه سازمان مي تواند به كمك آنها خود را با موقعيت جديد - هم در محيط و هم در درون سازمان - سازگار كند ، مورد بررسي قرار مي گيرد. اثرمتداول اينترنت و فناوري اطلاعات شمار كاربران اينترنت در سال 2000 ميلادي بيش از 30 ميليون نفر بوده است ( پيش بيني مي شود كه اين تعداد براي سال 2005 ، حدود يك ميليارد نفر برسد ) يك سوم از رشد اقتصاد آمريكا در محدوده سالهاي 1996 تا 1999 ، به طور مستقيم به گسترش اينترنت مربوط مي شود . در حال حاضر ، بيش از 2 ميليارد صفحه web و بيش از 17 ميليون «دامين» (DAMAIN)ثبت شده‌‌، وجود دارد‌. اين حقايق بيش از هر چيز نشان مي دهد كه اينترنت اثر مهمي بر روي چگونگي‌، چرايي‌ و ‌زمان و مكان كار مردم داشته است‌. بيشترين تاثير اينترنت و فناوري اطلاعات بر قشر تحصيلكرده ، ‌ماهر و علاقه‌مند به موفقيت بوده است ، به ويژه افرادي از اين مجموعه كه به طور منظم با فناوري اطلاعات و ارتباطات سرو كار دارند. از آنجائي كه ، افراد تحصيلكرده ، ماهر و علاقه مند به موفقيت در موقعيتهاي مهم سلسله مراتب سازماني مشغول به كارند و بنابراين اثر بيشتري را بر موفقيت همه جانبه سازمان دارند ، ما نيز مي بايد توجه خود را بر اثر اينترنت روي اين گروه كاركنان متمركز كنيم . هر فايده نهايي ناشي از به كارگيري اينترنت براي يافتن كاركنان جديد ، يافتن و نگهداري آنها ، وقتي كه بدانيم كمبود اساسي بازار كار ، مربوط به افراد بسيار ماهر است ، اهميت بيشتري پيدا مي كند. استفاده از اينترنت براي كارمنديابي تحقيقاتي كه در آمريكا ( بر روي 500 وب سايت مربوط به شركتهاي بين المللي كه در سال2000 جزء‌ سودآورترين شركتها بوده اند )‌صورت گرفته ، نشان مي دهد كه 79 درصد اين شركتها ، به طور گسترده‌اي از اينترنت براي جستجوي كاركنان جديد استفاده مي كنند. همچنين مقايسه داده‌هاي آماري موجودبراي سالهاي 1998تا 2000 ، ‌نشان مي دهد كه در سال 1998، 29 درصد شركتهاي مذكور از اينترنت به منظور كارمنديابي استفاده مي كرده اند. مزاياي اصلي استفاده از اينترنت در استخدام كاركنان جديد عبارتند از: _ صرف هزينه كمتر براي استخدام كاركنان جديد ( در مواردي چون : ذخيره كردن درخواست نامه ها ، هزينه هاي پستي ،‌ هزينه‌هاي مربوط به پردازش داده ها و ...) _ تدوين فرايند سريعتر براي استخدام : طبق تحقيقات، اين دوره از زماني كه نياز به كارمند جديد حس مي شود تا زماني كه كارمندجديد كارش را در سازمان شروع مي‌كند ،‌به كمتر از 12 روز تقليل مي يابد . _ امكان جذب بهتر و بيشتر داوطلبان :‌ابتكار انتشار درخواست نامه روي وب سايت ، مي‌‌تواند حتي كساني را كه به طور فعال در جستجوي يك استخدام جديد نيستند را به سوي شغل جذب كند. در كنار وب سايت شركتي كه درجستجوي كارمند جديد است ، وب‌سايت‌هاي ثالث نيز مهم هستند . اين وب سايت هاي ثالث، نه فقط به عنوان « مكاني براي تبادل نيروي كار » و مكاني براي ترتيب ملاقاتهاي مرتبط باآن عمل مي كنند ، بلكه اغلب آنها اخبار‌، شرايط جستجوي كار‌، ‌اطلاعات شخصي جستجوگران كار و ... را منتشر مي كنند كه به عنوان يك مكانيسم جذب عمل كرده و شركتها را مطمئن مي‌سازد كه فراخوان آنها براي يافتن نيروي كار جديد ، مورد مشاهده قرار گرفته است . استفاده از اينترنت در شيوه هاي جديد كار از طريق توسعه اينترنت و ( بطور گسترده‌تر) توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) - با نوسان كاملي كه در دو دهه گذشته به همراه داشته اند - امكانات جديد تر و متفاوت تري براي انجام كار و ساختار بندي سازمانها فراهم شده است . ( lindstorm,Mobery&Rapp,1997) بدون شك اين توسعه در آينده نيز ادامه مي يابد و به علاوه گستره تاثير آن همه كاركنان را شامل مي شود . در ادامه ، دو شيوه جديد كار مورد بحث قرار مي گيرد: كار مجازي: تعاريف زيادي از « كار مجازي »‌وجود دارد . اين اصطلاح مترادف با اصطلاحات گوناگوني به كار رفته است . براي مثال : «‌انجام كار از راه دور » ،‌« ارتباط مجازي » «انعطاف مكاني » «كلبه هاي الكترونيكي » و ... از آنجا كه هدف اين مقاله بررسي «كار مجازي » به تنهايي نيست ، بنابراين به نظر مي رسد كه ارائه چند تعريف مختصر براي آن كافي باشد . آنگونه كه در گزارش ساليانه كميسيون اروپا در سال 2000 مطرح شده (Johnston&Nolan,2002)، «كار مجازي » داراي مفهوم وسيعي است كه عنصر مشترك همه تعاريف آن « استفاده از رايانه و ارتباطات مجازي براي ايجاد تغيير جغرافيايي در انجام كاري است كه پذيرفته شده است ». « كار مجازي » ، به اين معني است كه با كمك فناوريهاي اطلاعات ،‌سعي مي كنيم كار را به سوي كاركنان هدايت كنيم ، به جاي اينكه كاركنان را به سوي كار حركت دهيم‌. (Nilles,1998 ) « كار مجازي »‌مزاياي زيادي به همراه دارد كه مي توان آنها را از سه منظر خلاصه و طبقه بندي كرد :« فردي » ،‌« سازماني »‌و «كلان - اجتماعي » . از نظر سازماني «ارتباط مجازي » فوايدي همچون بهره وري بالا (‌انجام كار بيشتر نسبت به آنچه قبلا صورت مي گرفته ) و كاهش غيبت را به همراه دارد. از آنجا كه كاركنان رضايت بيشتري دارند و روحيه كاري آنها افزايش يافته است‌، احتمال كمتري وجود دارد كه آنها در جستجوي شغل ديگري باشند و سازمانها ، نرخ پائين‌تري از برگشت را تجربه مي كنند. طبق نظر دش(Dash) ،‌«كار مجازي » مي‌تواند نوسان كار كارمند ( ترقي و تنزل ) را نزديك به 50 تا 80 درصد كاهش دهد. استفاده از «‌كار مجازي » ، سازمانها را قادر به ايجاد شبكه ارتباطي گسترده اي ميان كاركنان مي كند ،‌ هر چند كه محدوديت جغرافيايي براي سازمان كم شده باشد . (venkatesh&speier ,2000) به علاوه ، هزينه هاي مربوط به داراييهاي غيرمنقول ( مانند املاك )‌كم مي شود ، زيرا نيازهاي مربوط به جا و مكان براي سازمان كاهش مي يابد. ( Nilles,1998) همچنين ارائه خدمات به مشتري ، به دليل ساعات كار قابل انعطاف ، بهتر مي‌شود. ( به معني بيست و چهار ساعته در هفت روز هفته ) (Issues,2000 TeleworktheBenefits-and some) طبق نتايج يك پژوهش ،‌18 درصد كاركنـان هلندي ، 12 درصد كاركنان آمريكايي و پـــنج درصد كاركنان انگليسي و آلماني به طور منظم از « كار مجازي » استفاده مي‌كنند. (How many tele workers,2000) گذشته از اين ، ميزان درصد مربوط به بهره گيران از شيوه «كار مجازي » ، با يك نرخ 10 تا 15 درصدي در همه كشورهاي توسعه يافته از نظر فناوري اطلاعات و ارتباطات ،‌در حال افزايش است . طبق گزارشي ديگر ( Raba Internetvsloveniji,2000) ،‌از 50 درصد شركتهايي كه داراي امكانات و فرصتهاي فني براي «‌كار مجازي » هستند ، هنوز فقط 29 درصد آنها اين روش را به كار گرفته اند . عقيده بر اين است كه از تمام جمعيت نيروي كار كه در اين شركتها مورد محاسبه قرار گرفته‌اند‌، فقط 2 درصد از كاركنان تمام وقت مي‌‌توانند «‌كار مجازي » را به طور صحيح و در روش مناسب ،‌آنگونه كه همكارانشان در هلند و آمريكا به كار مي گيرند، مورد استفاده قرار دهند. كار پروژه اي با قرار داد جزئي ( ريز قرارداد ) طبق نظريه هاي اقتصادي ، دو دليل اصلي براي سرمايه گذاري روي منابع انساني در سازمانها عبارتند از : -1 كاهش هزينه، كه از طريق تقسيم كار حاصل مي شود. -2 نياز به مديريت كاري كه بين تعداد زيادي از كاركنان تقسيم شده است . امروزه فناوري اطلاعات و ارتباطات موجب شكل گيري اجتماع كارآمد افراد با دلبستگيهاي مشابه و مهارتهاي مكمل شده و همكاري آنها در پروژه هاي كوتاه يا طولاني مدت را باعث شده است ،‌بدون اينكه نيازي به بخش رسمي شركت باشد . « به طور كلي ، استفاده از فناوري اطلاعات پيشرفته باعث مي شود كه محدوديتهاي شركت ،‌مبهم شود ،‌تا حدي كه مي توان تصور كرد كه هيچ مرزي براي شركت وجود ندارد ( سازمانهاي مجازي ). اين در حالي است كه كاركردهاي شركت به طور روز افزوني به شكل مراكز انتفاعي پيچيده ، مراكز كسب درآمد ، شركتهاي كوچك با عقد قراردادهاي جزئي تبديل مي شود. همان طور كه اين تبديل انجام مي شود‌،‌ تلفيق فعاليتهاي كوچك سازي و مسطح سازي سازمان –طبقنظرچارلزهندي (1995) -مارابهسويجامعهايبيستتاهشتادنفريازكاركنانكهتعداداندكيازآنانتوسطسازماناستخدامشدهاند،هدايت مي كند . (warhurst&Thompson,1998) مي توان پيش بيني كرد كه در آينده شمار زيادي از « افراد برجسته »‌وجود دارند كه نمي خواهند محدود به يك شركت خاص باشند ، بلكه مي خواهند مهارتهايشان را در اختيار بازاري با بهترين مراجعه كنندگان و مشتريها ( نه لزوماً بهترين پرداخت كنندگان‌) قرار دهند : «اكثر افرادي كه براي يك سازمان كار مي كنند ،‌ممكن است هنوز كارمندان استخدامي ( رسمي ) آن سازمان باشند ، اما برخلاف اين تعداد زياد ،‌اقليت رشد يافته‌اي نيز وجود دارند كه اگر چه در حال كار با سازمان هستند ، ولي كارمندان رسمي و تمام وقت محسوب نمي شوند ، آنها كاركنان موقتي يا پاره وقت هستند . اكثريت آنها پيمانكاران خصوصي هستند كه به عنوان يك مستخدم (به كار گرفته شده)، يا براي دوره خاصي به صورت قراردادي و شخصي كار مي كنند . اين موضوع به ويژه براي متخصصان و در نتيجه درباره با‌ارزش‌ترين افرادي كه در سازمان كار مي كنند ،‌حقيقت دارد.» (Drucker ,2001) از آنجا كه دانش كاركنان شركت‌،‌ عامل محدود كننده اي نيست ، دامنه پروژه‌هاي به اجرا گذاشته توسط شركت مي تواند به وضوح توسعه يابد . ريچ (Reich) به اين مطلب اشاره مي كند وقتي توضيح مي دهد كه : « ... افراد كمي در شركتهاي بسيار ارزشمند وجود دارند كه داراي شغلهاي بدون تغيـير با حقوق هاي ثابت باشند.» (Reich ,1999,as cited bywarhurst&Thompson ,1998) فايده اصلي اين روش كار در شركت‌، جريان يافتن عقايد تازه و نو ، همچنين كارآيي بالاتر براي نيروي كار است . آنچه مهمتر است اينكه ، « كاركنان برجسته »‌بواسطه كار با ديگر شركتها ،‌دامنه تجربه وسيعي به دست مي آورند و بواسطه روابط پاره وقت شان با ديگر شركتها ، مي توانند سود بيشتري را بواسطه دانش جديد كسب كنند. از سوي ديگر ، زيانهاي اين روش كار مي تواند شامل : تغيير پذيري ( كنترل و ترقي ) بالا ، تعهد پائين تر نسبت به شركت و امنيت شكننده ، بواسطه اطلاعات محرمانه شركت باشد. استفاده از اينترنت براي توسعه قابليت‌هاي كاركنان تكميل دانش موجود و كسب دانش جديد يكي از عوامل انگيزشي قوي براي فردي است كه نيازهاي پايه و اوليه‌اش را پوشش داده است . بنابراين، همانگونه كه كسب دانش جديد يك عامل كليدي براي موفقيت فرد به شمار مي‌رود، براي موفقيت سازمان نيز مهم است ، فناوري مبتني بر اينترنت ،‌ فرصتهاي زيادي را براي يافتن دانش و مهارتهاي جديد پيشنهاد مي كند. در ابتدا ، در سطح شركت ، اينترنت زمينه دسترسي سريعتر به نوآوريهاي تكنولوژيك و علمي آينده را نسبت به ديگر شركتها و موسسات پژوهشي ، فراهم مي كند. ( Jerman-Blazic,1996) در سطح فردي نيز ، اينترنت خود را به عنوان يك پايگاه اطلاعاتي گسترده و قابل جستجو شامل مجموعه اي از صفحات تحت وب ، گروه هاي خبري ، فهرستهاي پستي اينترنتي ،‌جريانهاي اطلاعاتي شبكه اي و ... معرفي مي كند. اثر فناوري اطلاعات و ارتباطات بر سازمان فناوري اطلاعات و ارتباطات و اينترنت نه فقط متخصصان فناوري اطلاعات و كاركناني كه فناوري اطلاعات را در محيط كارشان به طور منظم استفاده مي كنند ، تحت تاثير قرار داده ، بلكه محيط سازمان‌، خودسازمان و به طور كلي دنياي اجتماعي را نيز تحت تاثير قرار داده است. ( Drucker,2002) مديران مي بايست از اين تغييرات آگاهي يافته و براي درك و سازگاري مناسب با آنها تلاش كنند. به ويژه در سطح انگيزش كاركنان ،‌ مي‌توان انتظار وقوع تغييرات اساسي را داشت‌. در كنار اينكه ارزيابان اجتماعي ، تغييرات بنيادي و عميقي را در سطح جامع پيش بيني مي كنند، ‌نويسندگان اين مقاله معتقدند كه اولين و مهم ترين وظيفه مديران در چنين شرايطي ، حفظ انگيزش كاركنان است. طبق نتايج پژوهشي ( Intoworld ,2000) متخصصان فناوري اطلاعات، ‌مشخص شد كه اغلب متخصصان فناوري اطلاعات‌، مهمترين منفعتشان را كه از يك شركت انتظار دارند ، امكان كار در خانه مي‌دانند . به حدي كه براي حقوق و شانس پيشرفت ،‌ اهميت كمتري قايل مي شوند. (Battey ,2000) يافته هاي اين پژوهش رامي توان باپژوهشي كه درباره كاركنان اسلوانيايي صورت گرفت ، ‌مقايسه كرد (siok,200251) ش51 شركت مختلف و بيش از 5100 كارمند كه اغلب در موقعيت مدير مياني بودند ، در اين مطالعه شركت داده شدند. جالب ترين يافته پژوهش اين بود كه كاركنان - در تقسيم‌بندي 13 گانه توقعاتشان از شركت - « ميزان حقوق» و «‌فرصت پيشرفت» را به عنوان كم بها ترين توقعشان درجه بندي كردند . مي توان انتظار داشت كه در آينده فردگرايي بيشتري ظاهر شود. بدين معني كه نيازهاي ويژه اي براي هر يك از كاركنان مطرح شود و اين نيازها براي كاركنان ديگر‌،‌ متفاوت باشد : آيا همان چيزهايي كه كاركنان هوشمند را بر مي انگيزد ، داوطلبان به كار را نيز تحريك مي كند. مي دانيم كه داوطلبان شروع كار در شركت ، نسبت به كاركناني كه مدتي حقوق دريافت مي كرده اند ، رضايت‌مندي بيشتري از كارشان دارند. آنها بيش از همه نياز دارند كه خود را به آب و آتش بزنند تا رسالت سازمان را بفهمند و آن را باور و براي مشاهده نتايج ، آموزش مستمر دريافت كنند . دراين رابطه ،‌اين نكته نيز نهفته است كه گروههاي مختلف موجود در جمعيت كاري ، بايد به گونه هاي مختلفي مديريت شوند و همين گروهها نيز در زمانهاي مختلف به طور متفاوتي مديريت گردند. (Drucker,2001) همه آنچه گفته شد ، نشان مي دهد كه در حال حاضر ، چالش سخت شركتها اطمينان يافتن از اين است كه آيا وظايف مي‌توانند در هر زمان بوسيله بهترين كارمند ( يا حداقل كارمند خوب ) يا پيمانكار جزء انجام شود . از آنجا كه افراد در جامعه اطلاعاتي بسيار حياتي هستند ، روشن است كه شركتهايي به اين چالش پاسخ مناسب مي‌دهند كه نه فقط در فكر بقا باشند بلكه به خوبي پيشرفت كنند . همان طور كه دراكر بيان مي كند كه :« ما به نوعي نظريه اقتصادي نياز داريم كه دانش افراد را در مركز فرايند توليد - دارايي قرار دهد »(Drucker ,1998) چگونه از عهده تغييرات برآييم ؟‌ اين بديهي است كه رفتار مورد پاداش افراد ، به طور يكسان با پول ، موقعيت يا ديگر فوايد محسوس قابل پاسخگويي نيست . گذشته از اين ، سبك رهبري آمرانه، به سبب اين واقعيت كه كاركناني كه هر روز دانش بيشتر و بيشتري كسب مي كنند، نمي خواهند تحت فرمانروايي يك ديكتاتور باشند ، نامناسب است . به ويژه اگر اين گونه كاركنان بتوانند به آساني شغلشان را تغيير دهند . طبق نتايج يك پژوهش (Battey,2000) نارضايتي نسبت به مدير ، دليل اصلي براي تغيير شغل شناخته شده است . سازمانها ، در سطوح مختلفي خود را با تغييرات پيش رو سازگار مي كنند. شروع كنندگان تغييرات در سازمانها ،‌احتمالا خود كاركنان هستند . با اين حال موفقيت سازگاري با تغييرات در دستان مديران است‌. بعضي از تغييرات ممكن در حوزه هاي خاص به همراه راه حلهاي احتمالي براي اداره آن تغييرات در زير مورد بحث قرار گرفته است . تغيير در سبك رهبري استفاده از هر سبك رهبري ديگري غير از سبك آمرانه ، مي تواند يك چالش بزرگ براي تمام مديران باشد . به اين دليل كه مدير بايد بر رهبري بر پايه مهارت و ويژگيهاي شخصيتي افراد تكيه كند ( و اين سخت است ). ازيك سو ،‌تناقض بين اين حقيقت كه كار يك مدير و نتايج حاصله به طور روزافزون به زير دستانش بستگي دارد و از سوي ديگر ميزان بسيار زياد تعامل دروني كار ( مديريت پروژه با تيمي كه از متخصصان مختلف و ماهر تشكيل شده اند ) و همچنين قدرت امر و نهي و نفود كمتر بر زيردستان به همراه قدرت برخواسته از موقعيت ، مي تواند دلسرد كننده باشد. بنابراين، شخصيت مدير به اهرمي براي برانگيختن كاركنان براي دست يابي به اهداف مشترك سازماني تبديل خواهد شد . در ابتدا مدير مجبور است به نحو شايسته اي كاركنان را برانگيزد ، به طوري كه آنها بي نياز از نظارت ، كارشان را انجام دهند. دوم اينكه او بايد شرايط كاري مناسبي را فراهم آورد و حامي متخصصان هر حوزه باشد ،‌چرا كه آنها هنوز شايستگي لازم را كسب نكرده اند ( براي مثال : مهارتهاي مديريتي همچون برنامه‌ريزي و سازماندهي ). بنابراين ، مي توان انتظار سلسه مراتب از پايين به بالا را در سازمان داشت . به اين معني كه كاركنان با همه تخصص و دانشي كه دارند به عنوان يك عامل اساسي موفقيت و مديران به عنوان حاميان آنها در نظر گرفته مي شوند. حمايت مناسب مدير ، يكي ديگر از عوامل كليدي براي انجام كار از سوي متخصصان محسوب مي شود. اين حمايت نه تنها بايد شخصيت ، موقعيت و كارآمدي كاركنان را در بر گيرد ، بلكه به طور همزمان بايد موجب موفقيت كلي سازمان نيز بشود. تغيير نقش كاركنان آن گروه از كاركنان براي موفقيت شركت حياتي هستند كه از دانش كافي برخوردار باشند. حتي اگر در نظر بگيريم كه تصميم‌گيريهاي واگذار شده به كاركنان به اندازه كافي بادوام نيستند كه نتايج خاصي را داشته باشند ، يا تصميم گيري توسط آنها آنقدر مشكل است كه از آن منصرف مي شوند،‌ (‌با اين حال) در بيش از يك سوم چنين تصميم گيريهايي ، نتايج مطلوب حاصل مي شود . (Drucker,2001) همان طور كه افراد ظرفيت سازمان مورد علاقه اشان را مي سنجند ، به همان نسبت تصميم گيري درباره كارمنديابي و ارتقاي مسير شغلي مي بايست بي عيب باشد ( يا حداقل سعي كنيم كه اين چنين باشد ). نقش ( كاركرد) كاركنان در اغلب سازمانها مي‌تواند از اهميت بيشتري برخوردار شود وحتي ممكن است به كاركرد اصلي در سازمان تبديل شود. از همين موضوع مي توان براي تعيين چگونگي به كارگيري كاركنان (در سازمان ) استفاده كرد.امروزه از اينترنت استفاده هاي بي شماري مي شود. سازمان بايد به طور مداوم به پايش چگونگي حمايت از كار در بازار و همچنين مقايسه آن با فاصله كنوني نسبت به نيازهاي شركت و منابع انساني جايگزين بپردازد . همچنين داستان ديگري نيز ممكن است : به دليل مهمتر شدن تصميمات كاركنان ،‌نقش آنها - آنگونه كه امروز آن را مي شناسيم - ممكن است كه از ميان ساختارهاي سازماني حذف شود. چنين وظايفي ( نقشهايي ) در همكاري با پيمانكاران خارج از سازمان ، شكلهاي ديگري به خود مي گيرد : 1) از دانش و اطلاعات كاركنان به منظور تسهيل در بهره گيري از فناوري ارتباطات و انجام عمليات روزمره سازمان استفاده مي‌شود. 2) از قابليتهاي كاركنان براي دراختيار داشتن پايگاه اطلاعات منسجم درباره افراد جوياي كار استفاده مي شود. ( اين پايگاه چنان وسيله است كه شركت به تنهايي قادر به تاسيس آن نيست.) 3) كاركنان آگاه مي توانند به عنوان مشاوران مدير در تصميم گيريهاي مهم مطرح شوند. تغيير شيوه كنترل كاركنان امروزه كنترل ،‌از طريق مشاهده مداوم نحوه انجام كار كاركنان ، اهميت كمتري دارد. كنترل دائمي ، كاهش انگيزه كاركنان را به همراه خواهد داشت ، زيرا :1- به دليل اين حقيقت كه كنترل به شيوه سنتي غيرممكن يا حداقل خيلي مشكل است ( چطور مي‌توان بر«‌كار مجازي » كنترل مستقيم داشت ؟ 2- به خاطر كاركناني كه تقاضاي بالايي براي خودگرداني وظايفشان دارند. طبق نظر دراكر (2001) ، راه حل اين مشكل « مديريت مبتني بر هدف » و «‌خود كنترلي » است . عملكرد خوب كاركنان وابسته به چگونگي انجام هر وظيفه در جهت تحقق اهداف كلي سازمان است. تعداد متخصصان با تحصيلات عالي ،‌به طور قابل ملاحظه اي در حال افزايش است و در عين حال ،‌ فناوريهاي جديد ، همكاري نزديك تري ميان متخصصان را مطالبه مي كند. به علاوه عملكرد مدير از طريق ميزان مشاركتي كه او براي موفقيت تشكيلاتش فراهم مي كند ،‌ اندازه گيري مي شود. شايد فايده اصلي مديريت بر مبناي هدف اين است كه براي مدير ، امكان كنترل عملكردش را با كمك فناوري سخت افزاري و نرم افزاري كه مدير را قادر به گردآوري سريع ، تجزيه و تحليل،‌تركيب داده ها و بازيابي اطلاعات مناسب مي كند، ممكن مي سازد. به علاوه مديريت مبتني بر هدف ، تحمل مديران را در برابر كاركناني كه بعضي مواقع زمان را به اجراي فعاليتهاي غيرمرتبط با اهداف سازمان مي گذرانند و به عبارتي اتلاف وقت مي كنند ، بالا مي برد ( براي مثال بازي شطرنج از طريق اينترنت ) . البته لازم به توجه است كه اگر چنين فعاليتهايي شايع شود ، اگرچه رضايت كاركنان در بالاترين سطح جلب خواهد شد ،‌ولي اهداف شركت ديگر قابل دستيابي نخواهد بود. بنابراين ، روشي كه براي كنترل كاركنان پيشنهاد شده، تطبيق ( رسيدگي به ) نتايج پاياني هر طرح و تعيين ‌ميزان دستيابي به اهداف ، منطبق با نتايج طرحهاست . به ويژه مهم است كه اين اهداف به طور عيني تنظيم شده باشند. بنابراين، مي توان گفت اينكه كاركنان به اندازه كافي انگيزه لازم براي اجراي اهداف طاقت فرسا را دارند ،‌غير قابل انكار است . تغيير انگيزش كاركنان تفاوتهاي ميان كاركنان و نيازهاي مختلف آنها احتمالاً در آينده افزايش خواهد يافت . اگر شركت مي خواهد اين نيازها را با يك طرح انگيزشي يكپارچه بپوشاند ، ‌اين طرح مي بايستي خيلي وسيع ( پر دامنه‌) باشد . ارائه چنين طرحي ، خيلي گران و غير موثر خواهد بود ، لذا شركت طيف متنوعي از مزايا را براي هر فرد پيشنهاد مي كندكه فرد مورد نظر ، بعضي از اين مزايا را كم اهميت تر و بعضي رامهم تر تشخيص خواهد داد . راه حل ممكن ،‌توافق سيستم انگيزشي هر كارمند و پيشنهاد مزاياي مختص او است‌، به طوري كه او را براي انجام بهتر و موثر تر كار تحريك كند. يافتن بهترين شيوه انگيزشي‌، بدون مشاركت خود كارمند سخت است . كاركنان نقش فعالتري را در فرايند (‌ايجاد ) انگيزش بازي خواهند كرد و بنابراين ، تصوير واضحي درباره اهدافشان و به ويژه درباره آنچه كه مورد انتظار آنها از شركت است يعني جايي كه در آن به صورت پاره وقت يا تمام وقت به كار گرفته شده اند ، برجاي مي گذارد . در بهترين شركتها ،‌توسعه اين تصوير واضح درباره اهداف فردي از طريق ايجاد ارتباطات اصلاحي مورد توجه قرار مي گيرد ( براي مثال برگزاري سمينارها يا كارگاه‌هاي مختلف ). هدف اصلي اين نوع سيستم انگيزشي‌، اين است كه هر كارمند ‌هدف شخصي خود را كه به اندازه كافي خواهان آن است (‌مصرانه آن را مي طلبد ) تعيين كند . كارمند بايد از انگيزه بالايي براي برآوردن اين هدف ( مشخص ) برخوردار باشد - نه به خاطر اهداف شركت يا نظارتهاي ناظران ، بلكه به خاطر علاقه خودش - وظيفه مديراين است كه از همخواني اهداف فردي با اهداف ديگر كاركنان بخش ، يا كاركنان بخشهاي ديگر و همچنين همخواني با اهداف شركت اطمينان يابد . تغيير در مديريت اطلاعات و بهره برداري از دانش مديريت اثربخش تر دانش سازماني و به كارگيري آن در بازار كار ،‌هدف نهايي كساني است كه به دنبال مزيت رقابتي در بازار هستند . استفاده از دانش فردي كاركنان ، بسيار آسان تر از بهره برداري از تمامي دانشي است كه در افكار همه كاركنان سازمان جاي گرفته است‌. طبق نتايج پژوهشي كه در آمريكا انجام شد (Gopal,1995) ، شركتها فقط از 20 درصد دانشي كه در كاركنانشان وجود دارد‌، استفاده مي كنند . فناوري اطلاعات و ارتباطات ، فرصتهاي بي شماري را براي اصلاح مديريت اطلاعات در سازمانها پيشنهاد مي كند . با بهره گيري از اين فرصتها ، امكان استفاده بهتر از دانش كاركنان فراهم مي شود. يكي از اين موارد (‌فرصتها ) استفاده از سيستم ارتباط شبكه اي درون سازماني (Intranet) براي شركت است كه مبتني بر خدمات و موافقتهاي منطبق با اينترنت است. (Turk&Jaklic,1998) اين شبكه درون سازماني ، امكان ذخيره سازي ساده و نسبتاً به صرفه ، سازماندهي ، پردازش ،‌نگهداري و اشتراك اطلاعات بين اعضاي سازمان را فراهم مي كند. طبق نظر «مرچند» و ديگران (Marchandetal,2001 )‌،‌ همه اين وظايف براي مديريت درست اطلاعات ، لازم و اساسي هستند. در عين حال ،‌از انتشار چنين اطلاعاتي (‌اطلاعات موجود در شبكه اينترانت ) به بيرون سازمان مي توان جلوگيري كرد. در كنار اينترانت ، روشهاي بسيار زياد ديگري براي استفاده از دانش ذخيره شده درون سازمان و پردازش اطلاعات از انبوه داده ها وجود دارد . از جمله آنها مي توان به انبارهاي ذخيره داده ، سيستم هاي استخراج‌‌، سيستم هاي هوشمند و... اشاره كرد. راه حلهاي سخت افزاري و نرم افزاري وضعيت موجود، استفاده از دانش است. موانع اصلي در اين مسير ، يكي مربوط به مفهوم دانش و ديگري مربوط به افراد در چگونگي دستيابي به دانش موجودي است كه به كمك فناوري اطلاعات و به بهترين شيوه براي به اشتراك گذاشتن و ذخيره و انتقال دانش در تمامي سازمان انجام گرفته است . طبق پژوهش 28 ماهه اي كه بيش از 1000 مدير ارشد شركتهاي بين المللي را شامل مي شد ، عملكرد تجاري بهتر ، نه فقط از فناوري اطلاعات ، بلكه از مديريت درست اطلاعات و مديريت افراد سازمان حاصل مي شود (Marchand,2001). نتيجه گيري هدف اصلي اين مقاله معرفي برخي تغييرات است كه بوسيله فناوري اطلاعات و ارتباطات و اينترنت در توسعه كاركنان به وجود مي آيد و شيوه هاي جديد كار‌، همچون كار پروژه اي با پيمانكاران جزء‌و كارمند مجازي بودن را ممكن مي سازد. اگر چه گستره موضوع اين مقاله بسيار وسيع و اهميت موضوع بسيار زياد است ، اما اينترنت و فناوري اطلاعات و ارتباطات ، تنها عوامل تاثير گذار بر بازار كار و مديريت كاركنان نيستند كه در اينجا مورد بحث قرار گرفته اند. با اين حال بعضي از مهمترين نوآوريها در اين رشته و شيوه هاي ممكن سازگاري ( هماهنگ سازي ) اين تغييرات با ساختار سازماني ، سبك رهبري و سبك انگيزش كاركنان و مديريت پيشرفته اطلاعات وبهره برداري ازدانش، موردبحث و بررسي قرارگرفته اند. هر يك از موارد ،‌متناسب با سازمان خاصي ( وبراساس مشخصات آن سازمان ) است . به هرحال اين مسئله روشن است كه هيچ شركتي قادر به دوري از اين تغييرات نيست و ضرورتاً مجبور به انطباق با آن خواهد بود. آنگونه كه داده هاي آماري درون مقاله درباره استفاده از اينترنت و كار مجازي نشان مي دهد ، تغييرات مذكور بيش از اين مهم هستند، ‌به طوري كه مديران ارشد هيچ شركتي نمي تواند و نبايد آنها را به فراموشي بسپارند. انطباقهاي مذكور تنها موارد ممكن نيستند. حقيقت اين است كه مهمترين اين انطباقها ، آنهايي هستند كه براي يافتن و بهره گيري از فرصتهاي كسب و كار جديد در محيطي كه به سرعت و به طور روز افزون در حال تغيير است به كار گرفته مي‌شوند و اين مهمترين اصلي است كه هر مدير ارشدي بايد در پي آن باشد . توضیح صفحات وب تسهيلات تکنولوژيکي موانع موجود بر چاپ و نشر را تا حدودي برداشته است. امروزه اطلاعات فراواني به طور افسار گسيخته در محيط وب توليد و منتشر مي شود. طبق مطالعات انجام شده کاربران، جهت رفع نيازهاي اطلاعاتي خويش به محيط وب روي آورده اند و اغلب آنچه بازيابي مي شود معتبر دانسته و مورد استناد قرار مي دهند. در اين نوشته ضمن بيان ضرورت ارزيابي، گوشه اي از معيارهاي سنجش کيفيت اطلاعات بازيابي شده در محيط وب نمودار مي گردد. اینترنتبهعنوانابزاریکهبازیابیسریعوآساناطلاعات را فراهم می آورد از سوی کاربران بسیاری مورد استفاده و استناد قرار می گیرد. کاربران معمولا بدون توجه به معیارهای ارزیابی انتقادی هر آنچه را که در اینترنت بازیابی می شود معتبر می شمارند و در مطالعات تحقیقاتی خویش مورد استفاده و استناد قرار می دهند. (Case, 2003 ) نظر قالب کتابداران و اعضای هیات علمی آن است که استناد در تحقیقات دانشجویی به سمت منابع اینترنتی رفته و دانشجویان بر استفاده از این منابع بسیار تاکید دارند.(2002Davis,نقل از Tillotson, 2003: 4) یافته های تولپانن[1] نشان می دهد که 5/92 درصد از دانشجویان ورودی زبان انگلیسی اطلاعات موجود در اینترنت را معتبر می دانند و این در حالی است که 5/52 درصد از آنان اطلاعات بازیابی شده را هرگز ارزیابی نمی کنند. (Tillotson,2003:4 نقلازTolpannan,1999) اغلب کاربران اطلاعات بازیابی شده از اینترنت را معتبر می شمارند و قادر به تشخیص گهر[2] از زباله [3] نیستند.اغلب كاربران در پاسخ به این سوال که چرا به این منبع استناد کرده اید و آیا این منبع معتبر است يا خير؟ چنین پاسخ مي دهند که " آن را جستجو و بازیابی کرده ام واز آن استفاده می کنم." در این پاسخ جایی برای ارزیابی منتقدانه اطلاعات بازیابی شده گذاشته نشده است و اتکای صرف به مطالب بازیابی شده و ارزیابی نشده به طور وحشتناکی نمایان است.(Williams, 2003) تسهیلاتتکنولوژیکیموجودبسیاریازموانعانتشارواشاعهاطلاعاتراازمیانبرداشتهاست. امروزهرفردیمیتواندبهنشرعقاید خویش پرداخته و وب سایت خود را مدیریت نماید. گستره صفحات وب روز به روز بیشتر می شود و بر آلودگی اطلاعات در این آشفته بازار اطلاعاتی افزوده می گردد. از سویی جامعه امروز به سمت جامعه اطلاعاتی در حال حرکت است. جهانی شدن و اطلاعات گرایی از مشخصه ها ی عصر اطلاعات است. دسترسی به اطلاعات متناسب با نیازهای اطلاعاتی، در زمانی کوتاه مهارتهایی خاص می طلبد. سواد اطلاعاتی لازمه جامعه اطلاعاتی است و برای رسیدن به این سواد کاربران باید به مهارتهای اطلاع یابی مجهز باشند. یکی از مهارتهای اطلاع یابی, مهارت ارزیابی است. اما پرسش آن است كه آیا واقعا اطلاعات بازیابی شده از اینترنت نیاز به ارزیابی دارند و یا هر نوع اطلاعات بازیابی شده می تواند مستند باشد و مورد استناد قرار گیرد؟ ضرورت ارزیابی اطلاعات بازیابی شده در چیست و چه معیارهایی برای ارزیابی وجود دارد؟ در این نوشته سعی بر آن است تا با روشن ساختن ضرورت ارزیابی اطلاعات بازیابی شده در فضای اینترنت, معیارهای ارزیابی صفحات وب به عنوان یکی از محمل های اطلاعاتی تبیین گردد. داود بابازاده

دکتر حميد نطقي ، در 11 شهريور 1299 هجري شمسي در تبريز متولد شد . و در اين شهر تحصيلات ابتدايي خود را آغاز كرد و سپس با خانواده خويش به شهر آستارا مهاجرت نمود و در مدرسه ، حكيم نظامي ، اين شهر به ادامه تحصيل پرداخت . دكتر (نطقي) سپس به تهران آمد و در دانشكده حقوق دانشگاه تهران به تحصيل مشغول شد ودر سال 1321 با درجه ليسانس از اين دانشكده فارغ التحصيل و تحصيلات خود را در رشته حقوق قضايي و در مقطع دكتر ا در دانشگاه استانبول آغازكرد . دكتر (نطفي) در سال 1327 به ايران بازگشت ودر سال 1330 به مديريت روابط عمومي شركت نفت منصوب شد و ازآن زمان به بعد فعاليت هاي خود را در زمينه روابط عمومي آغازكرد . پس از تاسيس ( موسسه عالي روز نامه نگاري و روابط عمومي ) در سال 1346 از دكتر (نطقي) جهت مديريت گروه روابط عمومي و تدريس دروس تخصصي اين رشته دعوت به عمل آمد . در نتيجه وي از شركت ملي نفت ايران جدا و كار خود را به طور تمام وقت در اين مؤسسه آغاز كرد . دكتر (نطقي) در سال 1351 جهت بررسي نحوه آموزش رشته روابط عمومي در دانشكده هاي آمريكا و تهيه و تـدوين يك برنامه جامـع آمـوزشي اين رشته ، سفري بـه اين كـشور نمود و پس از اين سـفر تحقيقاتي برنامه پيشنهادي خود را به شـوراي عالي دانشكده علـوم ارتباطات اجـتماعي تقديم نمود كه مورد تاييد و تصويب مسئولين قرار گرفت . دكترنطقي تا سال 1357 مصادف با انقلاب اسلامي در سمت خود به عنوان رئيس اداره روابط عمومي باقي بود . وي در سال 1350 كتاب ، مديريت و روابط عمومي ، را تاليف نمود . دكترنطقي ، پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، با توجه به حذف رشته روابط عمومي از نظام آموزش كشور ، همچنان به فعاليتهاي آموزشي ، پژوهشي و مشاوره اي خود در دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي كه نام جديد همان مؤسسه عالي روز نامه نگاري و روابط عمومي بود، ادامه داد. درپي تلاش هاي ايشان و آقاي دكتر ، كاظم معتمدنژاد ، مجددا در سال 1366 رشته روابط عمومي به عنوان يك رشته در مقطع كارشناسي مورد تصويب شوراي عالي برنامه ريزي وزارت فرهنگ و آموزش عالي قرار گرفت . در سال 1377 از دكتر نطقي در مراسمي كه توسط انجمن روابط عمومي ايران برگزار شد قدرداني بعمل آمد ودرسال 1378 با تربيت هزاران شاگرد ، كه هركدام امروزه خود استاد در اين رشته مي باشند جهان را ترك و به ملكوت اعلا پيوست .

افکار عمومی هم علت موجده، و هم علت مبقیّه حکومتهای مردم سالار است. از اینرو بدیهی است که افکار عمومی در نظر حکومتهای مردم سالار موضوع اصلی تلقی شود تا آنجا که حتی حکومتهای دیکتاتوری و خود کامه نیز سعی دارند افکار عمومی را با خود همراه کنند. تا اینجای مسئله، در اهمیت و ضرورت همراه نمودن افکار عمومی بحث و چالشی نیست، بلکه مسئله اصلی در چگونگی برخورد با افکار عمومی و چگونه همراه نمودن آن می باشد. نگاه اسلام به افکار عمومی، نگاهی انسانی، کریمانه، و متعالی است و به همین جهت است که نوع برخورد بزرگان دینی و انقلابی به افکار عمومی برخوردی باورمندانه، اعتقادی، و صادقانه می باشد. با این نگاه، کارکرد افکار عمومی می تواند" حرکت به سوی تعالی" ، " ایجاد ثبات و آرامش در جامعه" ، " اعمال قوانین" ،" پذیرش حق و عدل" ، و" نفی ظلم و باطل" باشد.

افکار عمومی و مطبوعات هانتینگتون موثرترین راه برای فشار و نفوذ بر حکومتهای مردمی را" بازی با افکار عمومی" و " ایجاد ابهام در مسائل جامعه در بین مردم" می داند و به نوعی برای افکار عمومی، شأنیت ابزاری قائل است. شأنیتی که می تواند در دو حوزة صدق و کذب نقش ایفا نماید. حوزه ای که موضوع آن غالباً سیاسی و یا شبه سیاسی (para – political)می باشد.

كار در گزارش معمولاً توسط فرد يا افرادي اطلاعات معيني جمع‌آوري مي‌شود، در اغلب موارد، دستوري براي تهيه آن داده‌ مي‌شود، اما فرد با انگيزه معمولاً مايل است تجربيات و يافته‌هاي خود را گزارش نمايد. گزارش‌ها در ساده‌ترين شكل خود، نوشتاري هستند، هر چند گزارش‌هاي گفتاري يا صورت‌هاي مختلفي همچون فيلم، عكس، اسلايد، لوح فشرده و ... نيز تهيه مي‌شوند. اصلي‌ترين بخش‌هاي يك گزارش شامل موارد زير است: 1- موضوع يا مسأله گزارشي 2- نويسنده يا نويسندگان‌ / تهيه‌كنندگان 3- هدف يا هدف‌ها 4- ساختار 5- مخاطب يا مخاطبين فردي كه گزارشي را تهيه مي‌كند حتماً داراي هدفي است كه مهمترين آن ايجاد ارتباط مؤثر از طريق ارايه‌ اطلاعات معلمان به مخاطب است. يك گزارش خوب بايد عكس‌العمل مخاطب را برانگيزد، متقاعد كننده باشد و تمركز در عمل به‌وجود آورد. گزارش مي‌تواند به صورت‌هاي مختلفي از جمله گزارش عملكرد، گزارش آماري، گزارش پيشرفت برنامه، گزارش اداري - مالي، گزارش ارزشيابي و گزارش خبري تهيه و ارايه شود. نوشتن گزارش كاري نيازمند صبر و حوصله است نه كاري مشكل. چنانچه بتوان از روش علمي و منظم استفاده كرد، دستيابي به گزارش مطلوب دور از ذهن نخواهد بود. در تهيه و نوشتن گزارش سه مرحله را مي‌توان با جزييات بيشتر مورد بررسي قرار داد:

منشور اخلاقی بین المللی روابط عمومی تمام اعضا با عضویت در انجمن بین المللی روابط عمومی ، پایبندی خود را به منشور اخلاقی بین المللی ، که بخشی از آن مبتنی بر منشور سازمان ملل است ، اعلام می دارند . اعضای ایپرا : تلاش می کنند :

. ابتکار و کارآفرینی مقدمه : انسان ذاتاً زیباست و زیبایی را دوست دارد ، وی همواره در پی بروز و خودنمایی نکات قوت خود و برتری جویی می باشد . خداوند همه مخلوقات خود را بر اساس حکمت خویش آفریده و آن چیزی که به عنوان اشرف مخلوقات به بشر ارزانی کرده قدرت عقل و اراده می باشد . حال این انسان است که اختیار دارد که از این نعمت وافر الهی چگونه بهره ببرد . هر کس سعی و تلاش بیشتری نماید به اندازه آن بهره مند خواهد شد و بالعکس . اینجانبه زهرا کریمی با استعانت از درگاه ایزد تعالی و اراده و پشتکاری که در رابطه با معضل چاقی گریبان گیر من شده بود توانستم با برنامه ریزی دقیق و تحمل زحمات شبانه روزی و ابتکار عمل تمامی این مراحل سخت را پشت سر گذاشته و به حد نرمال و ایده آل برسم . این حرکت را در وهله اول اراده و خواست خود ، و در مراحل بعدی کمک خداوند و مشارکت و همکاری نزدیکانم می باشد . زهرا کریمی دانشجوی کاردانی روابط عمومی

 

 

 

با سلام و خیر مقدم به شما کاربران گرامی امیدوارم لحظات خوبی داشته باشید در فضای مجازی داشته باشید سایت روابط عمومی به ادرس زیر انتقال یافت www.rvb-o.ir انتقال یافت امیدوارم همیشه از سایت ما دیدن بفرمائید باتشکر مدیریت سایت روابط عمومی